Phá Tam Giang - Huế

Phá Tam Giang được xem như một nét đẹp khác của Huế, cuốn hút khách du lịch trong và ngoài nước bởi vẻ thơ mộng của sóng nước mênh mang, đò xưa bến cũ, xóm làng bình dị và những món ngon dân dã, đậm đà.


Giới thiệu phá Tam Giang

Theo Ðại Nam Nhất Thống Chí (trang 153), Tam Giang trước có tên là Hạt Hải nghĩa là biển cạn, từ nam chí bắc dài 30 dặm, từ đông sang tây rộng chừng 6 dặm. Từ hạ lưu nguồn Ô Lâu - Thọ Lai (hệ thống sông Lương Ðiền) chảy xuống Phá về phía tây nam có 3 cửa sông đổ vào là sông Tả, sông Trung và sông Hữu nên vua Minh Mạng đổi tên gọi thành Tam Giang, nước sông sâu rộng, sóng gió bất trắc, thuyền bè dễ gặp nạn. Trong ca dao xưa ở Thừa Thiên Huế có câu: “Thương em, anh cũng muốn vô/ Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang”.

Người xưa lý giải về ấn tượng “sợ” vì 3 ngọn sóng thần thường đánh đắm thuyền bè. Truyện kể Thái Tông hoàng đế từng đến đây, trông thấy sóng “yêu” làm hại dân lành, nổi giận sai bề tôi đem đại bác ra bắn, trúng được 2 ngọn sóng máu phun ra đỏ cả dòng nước, còn một sóng chạy ra biển cả trốn mất; từ đấy thuyền bè đi lại không lo gì nữa, đến nay người ta còn ca tụng (trang 147 Ðại Nam Nhất Thống Chí).

Phá Tam Giang ở Huế giới hạn phía Bắc là cửa sông Ô Lâu, phía Nam là cửa sông Hương thông với biển qua cửa Thuận An. Giữa đầm phá với biển ngăn cách bởi các đồi cát cao, có nơi cao đến 20m. Từ Ô Lâu tới Thuận An dài 26km, chiều rộng phá từ 2-3,5km. Thuộc địa phận 12 xã của ba huyện Quảng Ðiền, Phong Ðiền và Hương Trà. Mặt phá có diện tích khoảng 5.200ha. Lòng phá có độ sâu từ 2 đến 7m, sâu nhất là 10m.

Truông nhà Hồ rộng bạt ngàn, cây cối um tùm, là sào huyệt của bọn cướp. Dân gian lưu truyền, nội tán Nguyễn Khoa Đăng sau khi trừ phỉ ở đây, thì cho đào bới mở rộng cửa Phá để làm giảm lưu lượng nước và tiêu sóng dữ. Câu ca dao xưa đã có đoạn kết: “Phá Tam giang ngày rày đã cạn/ Truông nhà Hồ, Nội tán cấm nghiêm”.

Hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai còn là một trong những đầm phá lớn nhất Đông Nam Á với diện tích khoảng 22.000ha mặt nước. Nơi đây cũng giàu tài nguyên động, thực vật. Số liệu đã ghi nhận, có tới 230 loài cá, 70 loài chim, 43 loại rong, 15 loại cỏ biển, 63 loài động vật đáy, 171 loài phù du thực vật, 37 loài phù du động vật.


Du lịch phá Tam Giang

Đến đây, từ bến Cồn Tộc, du khách có dịp ngồi thuyền ngoạn cảnh đầm phá mênh mông sóng nước, ngắm nhìn khung cảnh hữu tình, thân thương với những con đò nhỏ dập dềnh bên những hàng rào lưới giăng như bàn cờ trận, xa xa là dải rừng phi lao nghiêng mình theo gió... Tam Giang đẹp và lãng mạn nhất trong buổi chiều tà, cả bầu trời mây sà xuống mặt đầm ánh lên đỏ rực, bởi thế mà cảnh chiều trên phá Tam Giang đã đi vào thơ ca, nhạc họa.

Muốn thêm nhiều hoạt động, bạn có thể tham gia các tour du lịch đầm phá Tam Giang như trải nghiệm làm ngư phủ, chèo ghe đổ nò, sáo, giăng lưới, thả lừ, câu cá... rồi thưởng thức thành quả trong gian nhà chồ đặc trưng xứ này. Hay đạp xe qua thôn xóm, ruộng đồng yên ả, đến thăm làng nghề mây tre đan truyền thống, tận mắt xem quá trình làm ra sản phẩm đẹp mắt. Đặc biệt là hòa mình vào phiên chợ nổi Ngư Mỹ Thạnh khi trời còn tờ mờ sáng...

Sau hành trình dọc ngang đầm phá, bạn hãy dừng chân nơi hàng quán ven bờ, thưởng thức các loại sản vật địa phương như: cá kình, dìa, đối, hanh, hồng, bống, vược, chim, mú, nâu, tôm, cua, ghẹ, nghêu sò ốc hến... tươi nguyên và đặc biệt thơm ngon qua cách chế biến tinh tế của người Huế. Có thể kể tên một số món đặc sản như: bánh khoái cá kình, cháo cá dìa, trìa, tôm một nắng, rượu làng Chuồn, mắm rò nức tiếng...

Có thể nói, phá Tam Giang là một sự bổ sung thú vị cho du lịch Huế, và cũng rất gần gũi với bảo tàng sông nước hiện đại trong việc góp phần làm sống dậy hình ảnh “con đò cắm cây sào đứng đợi” trong ánh chiều vàng.