Quanh năm ở lại trông coi lăng mộ, lo cúng bái, dọn dẹp lăng tẩm và đôi khi trở thành một người hướng dẫn viên du lịch bất đắc dĩ. Đó là hình ảnh của những người làm công tác bảo vệ lăng các vị vua nhà Nguyễn.
Ngược dòng sông Hương, chúng tôi tìm đến lăng Gia Long (Huế) ở Thiên Thọ Sơn, thuộc làng Định Môn, xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà. Khác với lăng của các vị vua triều Nguyễn khác, lăng vua Gia Long không có tường thành bao phủ, chưa nhiều khách tham quan vì có phần xa xôi.
Bác Hoàng Quyết kể: Năm 1990, sau một chuyến đi bẫy thú tại lăng Gia Long, bác được các anh bảo vệ lăng Gia Long thời đó đề nghị ở lại làm bảo vệ. Nhiều lần đến thăm lăng, thích cuộc sống yên tĩnh nên bác đã đồng ý. Sau 3 năm, bác trở thành nhân viên bảo vệ chính thức thuộc biên chế Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đến nay. Bác Quyết nhớ lại: “Ngày đó, lăng Gia Long do Công ty Quản lý lịch sử văn hóa Huế quản lý, vẫn còn hoang sơ. Hàng ngày, bác và các bảo vệ tại lăng Gia Long phải dùng rựa phát quang dần, làm sạch cỏ, bên cạnh công tác phòng chống cháy rừng.
Cũng hơn 20 năm làm bảo vệ tại lăng vua Gia Long, bác Hồ Thúc Muộn, Đội trưởng đội bảo vệ lăng cho biết, hiện tại đội bảo vệ có 9 người, đa số các bảo vệ là người làng Định Môn. Đội bảo vệ thay phiên nhau ở lại trực trong khu vực lăng qua đêm đề phòng kẻ xấu vào lăng. Bên cạnh bảo vệ lăng, hàng ngày, các thành viên đội bảo vệ còn kiêm luôn công tác dọn dẹp vệ sinh khu vực xung quanh các công trình của quần thể lăng vua Gia Long. Mỗi buổi sáng, đội bảo vệ chia nhau quét dọn lăng, chủ yếu là lá khô để phòng chống cháy rừng.
Mặc dù là quần thể lăng đầu tiên của nhà Nguyễn với kiến trúc cổ xưa nhất nhưng lăng vua Gia Long chưa được nhiều khách du lịch ghé thăm như các lăng khác. Nguyên nhân là do lăng nằm cách xa trung tâm thành phố Huế. Cũng chính vì vậy, mà mỗi khi khách du lịch tự mình đến tham quan lăng, những người bảo vệ như bác Quyết, bác Muộn trở thành những hướng dẫn viên bất đắc dĩ.
Bác Quyết cho biết, khách tham quan lăng Gia Long chủ yếu khách lẻ hoặc nhóm nhỏ, lâu lâu mới có một đoàn khách đông, mặc dù lăng không thu vé. Đa số khách đến thăm lăng đều tự phát nên không có hướng dẫn viên theo cùng. Mỗi khi có khách du lịch bác đều hướng dẫn tận tình, chu đáo. Hơn 20 năm làm bảo vệ tại lăng vua Gia Long, bác chỉ mong muốn lăng vua Gia Long sẽ có nhiều khách du lịch tìm đến tham quan.
Cũng tâm trạng như bác Quyết, bác Muộn tâm sự: Từ ngày có cây cầu phao bắc qua thôn Kim Ngọc, đường lên lăng Gia Long được thông suốt, khách Tây tự đi xe máy lên tham quan cũng nhiều hơn. Nhìn họ thích thú với khung cảnh tại lăng, bác cũng thấy vui. Hy vọng với cây cầu bê tông mới mở, nối liền trục du lịch lăng Minh Mạng với lăng Gia Long, khách du lịch sẽ đến viếng lăng vua Gia Long nhiều hơn.
TTXT du lịch Huế