Từ giữa năm 2012, tác động kéo dài của suy thoái kinh tế đã khiến cho du khách ở các thị trường truyền thống, đặc biệt là châu Âu đến Hội An giảm mạnh. Tuy nhiên, du lịch Hội An không phụ thuộc bất kỳ thị trường đơn lẻ nào nhờ chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp chủ động “chuyển hướng” khai thác hợp lý.
Xây dựng sản phẩm
Cùng với dịch vụ nhà hàng cao cấp hoạt động nhiều năm qua, mới đây Công ty EMIC Hội An đã đầu tư cụm du lịch tại làng quê sông nước Cẩm Thanh với những dịch vụ gắn liền đời sống sinh hoạt cộng đồng. Đến với cụm du lịch này, du khách được trải nghiệm đời sống lao động và sinh hoạt văn hóa của nông dân địa phương. Ông Phan Xuân Thanh - Tổng Giám đốc Công ty EMIC Hội An chia sẻ: “Du lịch Hội An hiện nay vẫn chưa có tính bền vững cao. Ai cũng muốn du khách mỗi ngày đến mỗi đông, nhưng đã đến lúc phải chuyển từ lượng sang chất bằng sản phẩm riêng có của địa phương. Chúng ta cần phải có sự đồng bộ để phân luồng thị trường dòng khách. Cần phân chia sản phẩm nào dành cho khách châu Âu, cái nào dành cho khách châu Á, cái nào khách Việt Nam. Một sản phẩm du lịch không thể gom hết tất cả các dòng khách vào một điểm được”.
Những năm qua, nhiều công ty du lịch Hội An đã chuyển hướng sang khai thác thị trường Bắc Âu, châu Úc, Trung Đông, chú trọng thị trường khách bán hàng qua mạng toàn cầu và nội địa. Đặc biệt, hàng loạt sản phẩm gắn liền với đời sống lao động của người dân Hội An được đầu tư nâng cấp và mở rộng liên doanh, liên kết với các đối tác để khai thác. Dù vậy, cơ cấu nguồn khách và các phân khúc thị trường du lịch hiện biến động bất lợi.
Theo các doanh nghiệp địa phương, việc khơi dậy các giá trị sống động của sinh hoạt văn hóa cộng đồng là một hướng đi khá phù hợp cho du lịch Hội An hiện tại và tương lai, trong đó vấn đề “con người Hội An” - những người trực tiếp tạo nên giá trị “không trùng lặp” của Hội An luôn là vấn đề có tính mấu chốt. Vì vậy, mọi sản phẩm đều được xây dựng trên nền tảng những giá trị tốt đẹp của con người Hội An.
Chính quyền đã xây dựng chuyên đề riêng cho du lịch để có định hướng đầu tư phát triển và lộ trình thực hiện, trong đó tập trung đổi mới và nâng cao chất lượng sản phẩm văn hóa - du lịch phố cổ Hội An và thành phố; xây dựng chiến lược quảng bá, xúc tiến du lịch gắn với nhiều thương hiệu địa phương, đồng thời có cơ chế thu hút đầu tư các dịch vụ vui chơi, giải trí, tạo môi trường du lịch lành mạnh, thân thiện, chất lượng và uy tín. Ông Nguyễn Văn Bình - Trưởng phòng Thương mại du lịch Hội An nói: “Du lịch cộng đồng đang là hướng đi của ngành du lịch Hội An. Chính những tri thức dân gian nói riêng, những giá trị vật thể và phi vật thể trong đời sống của người dân nói chung đã và đang tạo nên nhiều sản phẩm độc đáo cho du lịch Hội An phát triển bền vững”.
Giải pháp mềm dẻo
Thống kê của Phòng Thương mại và du lịch Hội An cho thấy, giai đoạn 2006 - 2010, trong tổng số 2,2 triệu lượt khách lưu trú tại Hội An, thị trường châu Á có gần 212.000 lượt, châu Úc 353.000 lượt, châu Mỹ 227.000 lượt và châu Âu nhiều nhất với gần 1,1 triệu lượt. Giai đoạn 2011 - 2015, thị trường châu Âu vẫn chiếm chủ yếu; du khách Trung Quốc lưu trú tại Hội An từ 21.000 lượt giai đoạn 2006 - 2010 tăng lên đến 157.000 nghìn lượt trong 2011 - 2015. “5 năm trở lại đây, du lịch phố cổ Hội An và thành phố đã có sự thay đổi lớn về thị trường khách lưu trú, đặc biệt là sự gia tăng của khách đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản” - ông Bình cho biết. Riêng 6 tháng đầu năm 2016, lượng khách quốc tế đến Hội An tăng hơn 30%; khách du lịch Trung Quốc chiếm 15%, khách đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản và nhiều nước châu Âu, châu Mỹ, châu Úc cũng đều tăng cao.
Việc đón dòng khách đến từ Trung Quốc là điều tất yếu. Tuy nhiên, cùng với việc lưu trú, ăn uống, tham quan, chi tiêu hạn chế, sự khác biệt về văn hóa, cách ứng xử của du khách Trung Quốc đã ảnh hưởng đến thị trường khách truyền thống có mức chi tiêu cao của du lịch phố cổ Hội An và thành phố. Vì vậy, lãnh đạo thành phố đã đề nghị Sở VH-TT&DL có định hướng để các doanh nghiệp du lịch địa phương vừa có thể phục vụ khách Trung Quốc vừa giữ vững được thị trường khách truyền thống. Ông Nguyễn Văn Sơn - Phó Chủ tịch UBND TP Hội An nói: “Du lịch Hội An bây giờ vẫn có thể ưu tiên thị trường khách châu Âu, Mỹ, Úc - những thị trường truyền thống. Tuy nhiên không thể có sự phân biệt đối xử với các dòng khách khác. Nếu bây giờ mình chỉ đón khách châu Âu, và phân biệt đối xử thì tới lúc chúng ta sẽ bị tẩy chay, du lịch sẽ bấp bênh. Cho nên tôi nghĩ phải có giải pháp hết sức khôn khéo và mềm dẻo trong du lịch”.
Cũng vì không có sự phân biệt nên gần 20 năm qua, điểm đến Hội An không phụ thuộc vào bất kỳ một thị trường du lịch đơn lẻ nào. Du khách đến với Hội An tăng trưởng bền vững từ thị trường nhiều nước khác nhau. Bên cạnh đó, nhờ tính đặc thù du lịch văn hóa và chính sách miễn thị thực đối với một số nước châu Âu cũng đã góp phần thúc đẩy đa dạng hóa thị trường khách du lịch, đưa đến sự phát triển bền vững của ngành du lịch Hội An.
TTXT du lịch Hội An