Đã cuối đông, sóng còn xô trắng xóa nhưng Cù Lao Chàm (Hội An) vẫn chật ních bước chân du khách. Những năm gần đây, Cù Lao Chàm đã trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn, thậm chí trở nên quá tải buộc chính quyền phải khống chế lượt tham quan ra đảo mỗi ngày không quá 3.000 người. Chỉ bằng con số ấy cũng vượt qua dân số của xã đảo. Mỗi ca nô phục vụ du lịch không được phép quay đầu chở khách hai chuyến trong ngày. Du lịch Cù Lao Chàm hấp dẫn khách có lẽ bởi vẫn còn nét hoang sơ, sinh thái, những món ăn uống mới lạ và nhịp sống “lạ lẫm” của người dân, vốn đã trở thành đặc sản ở xứ đảo!
Trên những con đường nhỏ, quanh co qua những ngôi nhà, tôi và đoàn cùng chậm rãi trong một buổi sáng du lịch Cù Lao Chàm tự túc. Đường làng trên đảo hôm nay cũng trở thành một sản phẩm du lịch với nét quần cư đặc trưng của cư dân vùng biển đảo. Cái hấp dẫn riêng có ở đây là những cung đường nhỏ xinh, ngoằn ngoèo uốn lượn bởi địa hình vùng đồi núi Cù Lao Chàm. Đường ôm trọn từng ngôi nhà và xanh mát hơn bởi người dân đã biết cách đón bước chân du khách. Trên những cung đường ấy, nhiều điểm dừng chân, bán những món đặc sản mọc lên nhộn nhịp.
Trong một góc quán nhỏ nhìn ra cánh đồng Chùa đang sũng nước, chị Thủy đon đả mời khách với chất giọng hạ âm trắc bất ngờ trong mỗi câu nói đặc trưng của người dân địa phương. Chị xởi lởi rằng khách cứ ngồi nghỉ uống nước, không cần mua thứ gì cũng được và tiện tay lấy trong thùng đá một chai nước lá nấu chín trông ngon mắt. Loại thức uống này gần đây mới được nhiều du khách biết đến nhưng người dân Cù Lao Chàm đã sử dụng từ lâu đời. Lá được hái từ nhiều loại cây trên đảo, có thể ăn sống, luộc xào hoặc phơi khô nấu nước uống, được người dân trên đảo tin rằng sẽ giúp cơ thể thanh lọc, ăn ngủ ngon và thậm chí bổ dương, cường tráng.
Ngoài lá rừng, quầy hàng của chị Thủy còn bày bán nhiều loại đặc sản Cù Lao Chàm như vú nàng, cua đá, cá mực khô, bánh ít lá gai... đã được gói ghém, trưng bày với bàn tay của những người đã quen phục vụ du lịch. Chị Thủy còn giới thiệu thêm những món sắp ra đời từ cây ngô đồng đang được ngành chuyên môn của Hội An nghiên cứu chế biến thành sản phẩm đặc trưng. Đặc sản Cù Lao Chàm rồi sẽ đầy ắp, sinh động trong các quầy hàng dọc theo những điểm dừng chân ven đường vừa được Phòng Kinh tế Hội An xây dựng ở đây, với mong muốn biến không gian làng quê xứ đảo trở thành một thứ sản phẩm du lịch mà ưu thế của nó còn mang yếu tố... cách trở với đất liền.
Tôi và nhiều người đã tin ở cái cách buôn bán tử tế của chị Thủy, và cảm giác vui vui, bình an trong chuyến du lịch Cù Lao Chàm 1 ngày bận rộn vì du khách. Nhiều người cảm thấy thú vị với “phong cách” làm du lịch của dân đảo, rồi thôi thúc họ tìm hiểu cốt cách chân chất, hiền hòa; khám phá nhịp sống thong dong của con người nơi đây. Tôi đã từng trải nghiệm cảm giác bình an do chính cư dân biển đảo mang lại. Đặc biệt những điểm đảo mà tôi đi qua, càng ở thế cô lập con người ta càng sống thực với những gì chính họ được “bảo bọc”. Ngay như xã đảo Tam Hải (Núi Thành), chỉ cách đất liền một con sông Trường Giang nhưng con người ở nơi đầu sóng ngọn gió này vẫn rất khác, chân thành, mộc mạc như những chiếc thúng chai gối bãi bình an sau từng mùa biển đi qua. Tôi đã từng “nằm nghe biển hát” ở đây với những đêm rượu say mềm của chủ nhà đãi khách...
Hay như tôi đã trải qua đêm đông với gia đình một lão ngư ở Cù Lao Chàm trong chuyến đi này và ao ước được lạc quan như họ. Ông bà nhắc đến thời trẻ lênh đênh duyên phận nhưng cũng chưa từng nghĩ phải rời xa những mùa dông gió biển cả để mơ một cuộc sống ở đất liền. Ông kể chuyện ngày cũ với những lần vượt qua sóng gió, những chuyến biển tôm cá đầy khoang, về sự đợi chờ của bà và không hề than phiền về khó khăn, thiếu thốn hiện tại. Hiện hai vợ chồng già sống qua ngày bằng gánh cháo của bà, mỗi sáng ông thức dậy, quấn quýt bên bà phụ giúp việc lặt vặt. Tôi nhìn ánh mắt của ông khi nói về bà rồi hình dung họ có lẽ đã rất thương yêu nhau và nhìn người không nghi ngại như nghĩ về chính bản thân mình.
Cù Lao Chàm và những vùng biển đảo tôi đi qua quanh năm ầm ào tiếng sóng, những ghềnh đá góc cạnh, cây lá rào rạt vì những trận gió mặn rát, lẽ ra con người ở xứ này rất dễ “nổi sóng”, nhưng lạ thay “đặc sản” được biết đến ở đây là những con người hiền hòa, rộng rãi và giàu chất nghệ sĩ trong tâm hồn. Ông Nguyễn Văn An - Chủ tịch UBND xã Tân Hiệp (Hội An) cho biết, làm công tác dân vận ở địa phương rất khỏe, lại hiệu quả bởi người dân thuận thảo. Năm 2015, Cù Lao Chàm không còn hộ nghèo và đang tính chuyện làm giàu bằng con đường du lịch, tất nhiên trên con đường ấy sẽ chú ý đến chuyện giữ gìn bản sắc của cộng đồng để thứ “đặc sản” này còn mãi!
TTXT du lịch Hội An