Chùa tháp Phổ Minh - Nam Định

Chùa Phổ Minh ở Nam Định là quần thể kiến trúc bề thế với nghệ thuật chạm khắc điêu luyện, vốn là nơi tụng niệm của quan lại, quý tộc cao cấp từ thời nhà Trần. Đặc biệt, trong chùa có tòa tháp cổ vẫn còn nguyên vẹn cho đến ngày nay, nên thường được gọi là chùa Tháp Phổ Minh.


Chùa Phổ Minh Nam Định

Khởi nguyên, chùa Phổ Minh xây dựng từ thời Lý, đến thời Trần (1262) được mở rộng thành quần thể nhiều công trình kiến trúc. Phía trước là cổng Tam quan gồm 3 gian, 2 tầng 4 mái, mặt ngoài treo bức đại tự có 4 chữ Hán “Đại Hùng bảo điện”, bậc thềm chạm hình đôi sóc đá sinh động.

- Qua cổng tam quan chùa Phổ Minh là 2 hồ hình tròn được thả sen, nằm đăng đối hai bên lối đi. Đến khoảng sân sum sê bóng mát cổ thụ, có cây hương đá, 2 cột kinh hình bát giác, 14 chân tảng đá cánh sen, đỉnh đồng nặng trên 7 tấn, chuông lớn khắc chữ "Phổ Minh đỉnh tự" đúc năm 1796... Nhà bia xây bằng gạch lợp ngói, kiểu cổ đẳng (2 tầng 8 mái), gian phía Tây có bia niên hiệu Cảnh Trị 6 (1668), gian phía Đông có bia niên hiệu Duy Tân 1 (1907).

Đến các kiến trúc chính của chùa Phổ Minh được bố trí theo kiểu chữ “Đinh”, gồm: Tiền đường có 9 gian, bộ cửa ở gian giữa được chạm họa tiết rồng chầu mặt nguyệt trong khung hình lá đề, đầu rồng ngẩng cao, thân uốn khúc tròn với mào lửa dài, đuôi chụm về phía đỉnh lá đề.

- Thiêu hương có 3 gian, khung bằng gỗ lim kiểu 4 hàng chân cột, mỗi bộ vì được dựng trên đầu 2 cột cái cao 4.3m và hai cột quân cao 3.9m. Thượng điện chùa Phổ Minh cũng 3 gian, khung gỗ lim, 3 hàng chân cột bằng đá chạm hình cánh sen, bố trí theo kiểu thượng thu hạ thách.

Chùa còn có hành lang, hậu điện, phủ Mẫu, nhà tổ, tăng phòng, khu tháp mộ... Tượng thờ trong chùa Phổ Minh thì có Trần Nhân Tông nhập niết bàn, Trúc Lâm tam tổ (gồm Trần Nhân Tông, Pháp Loa, Huyền Quang) và gần 60 tượng Phật, Thánh khác được sơn son thếp vàng đẹp mắt.


Tháp Phổ Minh Nam Định

Tọa lạc trên sân chùa, tháp Phổ Minh vươn cao uy nghi, được xây dựng từ năm 1305. Ðây là kiểu tháp hình hoa sen gồm 14 tầng, cao gần 20m. Trọng lượng tháp nặng khoảng 700 tấn, trên một tiết diện nhỏ 30m² tại vùng chiêm trũng nhưng vẫn đứng vững suốt 7 thế kỷ qua.

- Tháp Phổ Minh có hình chóp, đáy vuông, mỗi cạnh dài 5,2m. Bệ và tầng một xây bằng đá xanh vững chắc, có những hình chạm tinh xảo như hoa lá, sóng nước, mây cuốn, đặc trưng cho phong cách trang trí thời nhà Trần. Riêng tầng một cao hơn 2m, trội hẳn so với các tầng khác.

- Các tầng trên xây bằng gạch nung, khắc họa hình rồng nổi, và trổ 4 cửa tò vò. Trên cùng là ngọn bút tháp bằng đá, gồm 5 lớp cánh sen ngửa, chụm vào nhau, trong đó lớp cánh sen cuối cùng có viền kép. Các tầng tháp Phổ Minh đều có mái cong ở 4 phía, thu nhỏ dần khi lên cao.

Không thuộc vào loại đồ sộ, kiến trúc tháp Phổ Minh với bề ngang hẹp, dáng thanh mảnh, gợi cảm tưởng tâm linh siêu thoát. Nhất là khi đứng dưới chân tháp ngước nhìn lên, các rìa mái cứ nối nhau tầng tầng lớp lớp, hướng thẳng lên nền trời xanh thẳm.


* Chùa tháp Phổ Minh ở đâu : nằm ngay gần khu di tích Đền Trần, cổng vào trên đường Trần Thừa, phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định, chỉ cách khu vực trung tâm khoảng 4km về hướng Bắc (có đánh dấu trên bản đồ).