Tọa lạc tại thung lũng Mường Hoa, Bãi đá cổ Sapa (Lào Cai) có hai tảng Đá vợ, đá chồng, là một cặp đá có tư thế đang hướng về nhau, gắn với truyền thuyết về mối tình thủy chung của đôi trai gái vượt lên mọi gian nan, thử thách, mong tìm đến với nhau và được sống hạnh phúc, nhưng nghịch cảnh đã khiến họ hóa đá.
Đồng bào Mông sinh sống quanh khu vực Bãi đá cổ Sapa kể lại rằng: Từ lâu lắm rồi, ở mãi phương Bắc xa xôi đã xảy ra một cuộc chiến thảm khốc giữa hai bộ tộc. Kẻ chiến thắng là một tộc trưởng tàn bạo, và có tên quân sư là một phù thủy gian manh, mưu tính chiếm đoạt người con gái duy nhất của tộc trưởng.
Nàng tiểu thư xinh đẹp con gái tộc trưởng chiến thắng lại đem lòng yêu chàng trai con tộc trưởng chiến bại. Những ngày hai bộ tộc còn chung sống hòa bình, tình yêu của đôi trai gái đẹp biết bao. Nghe lời xúc xiểm của tên quân sư, chiến tranh giữa hai bộ tộc đã xảy ra. Dù vậy, đôi trai gái vẫn quyết tâm bảo vệ hạnh phúc và họ hẹn nhau trốn chạy về phương Nam, mong tìm được hạnh phúc.
Hay tin, tộc trưởng lệnh cho quân lính đuổi theo. Tên phù thủy ấm ức nguyện rằng “Nếu cặp đôi đến suối Kim Hoa mà thoát vào đêm thứ 10, thì hắn sẽ chọn thất bại. Nếu ngày 11 mà chưa qua suối Kim Hoa thì hai người sẽ hóa đá”.
Đêm thứ 10, đôi trai gái đã chạy đến suối Kim Hoa (nay là khu vực Bãi đá cổ Sapa) thì cô gái không may sa xuống bãi lầy, còn chàng trai đã vượt qua bãi lầy. Không thấy người yêu, chàng trai liền quay lại tìm, nhưng chưa kịp gặp cô gái thì trời đã sáng. Chàng hóa đá, đầu quay về phương Bắc - nơi người yêu còn ở đó. Cô gái cũng hóa đá, đầu quay về hướng Nam như cố chạy theo chàng.
Người già trong vùng nói rằng hai tảng đá vợ, đá chồng của Bãi đá cổ Sapa dường như vẫn tìm đến nhau. Ở phía phải và trái của hai tảng đá có hai cánh rừng nhỏ, đều có những cây cổ thụ và có hai miếu thờ, một của đồng bào Giáy, một của đồng bào Mông, cùng tôn thờ mối tình chung thủy của chàng trai và cô gái.
TTXT du lịch Sapa