Anh Dì Văn Sẩu ở thôn bản Tả Van Giáy 1, xã Tả Van (Sapa, Lào Cai) nhớ lại chuyện cách đây mấy năm. Hôm đó, vừa đi làm nương về thì anh gặp một hướng dẫn viên du lịch, họ hỏi anh: “Anh Sẩu à, có thích làm homestay kiếm tiền không?”. Anh Sẩu thắc mắc thầm trong bụng: “Người này nói gì mà nửa Tây, nửa ta, chả hiểu?”. Cũng chính vì sự “chả hiểu” ấy mà anh nảy ý định tìm hiểu. Và đến bây giờ, gia đình anh thực sự “đổi đời” nhờ mạnh dạn đi tìm lời giải cho câu hỏi tưởng như vu vơ đó.
Theo chân đoàn khách du lịch, chúng tôi dừng chân trước một ngôi nhà ở giữa bản Tả Van Giáy 1. Ngôi nhà sàn làm bằng gỗ theo kiểu truyền thống nhưng khang trang với những tiện nghi khá hiện đại. Bên đầu cầu thang, khoảng chục khách ngoại quốc đang trao đổi bằng tiếng Anh với nhân viên lễ tân là vợ của chủ nhà. Vẫn còn nguyên sự tất tả của người làm nội trợ và quen với mùa vụ, vẫn khoác trên mình trang phục truyền thống như bao phụ nữ bản Tả Van khác, nhưng cách nói chuyện tự nhiên với du khách phương Tây bằng những cái nhún vai, khoa tay và biểu cảm trên khuôn mặt, khiến chị như một người làm du lịch chuyên nghiệp. Trong lúc này, anh Dì Văn Sẩu đang mải gấp chăn, màn trên giường nghỉ dành cho khách, dường như không để ý các vị khách vừa bước vào nhà. “Khách không có yêu cầu cao, nên vợ chồng tôi tự làm hết các công việc. Vợ lên thị trấn đón khách từ sáng sớm, còn mình ở nhà dọn dẹp phòng nghỉ, phòng ăn, khi rảnh rỗi thì học thêm tiếng Anh, tiếng Pháp”, anh Sẩu chia sẻ với chúng tôi.
Gia đình anh Sẩu kinh doanh dịch vụ này đến nay đã được gần chục năm. Kể lại câu chuyện làm homestay ở bản Tả Van, anh Sẩu thừa nhận rằng, trước khi đón khách nghỉ lại nhà, anh không hề biết về loại hình dịch vụ này. Gia đình anh vốn chỉ quen với việc chăm sóc cây lúa, cây ngô, đâu biết rằng, ngôi nhà của mình có thể hấp dẫn du khách tới tham quan và nghỉ lại. Sau khi được hướng dẫn viên nọ gợi ý, anh “đánh liều” làm thử. Ban đầu, anh Sẩu kê 3 - 4 chiếc giường tạm và chỉ thu từ 20.000 - 30.000 đồng mỗi khách nghỉ qua đêm. Dần dần, có khách đều, nguồn thu nhập ngày càng khá lên, anh Sẩu quyết “một phen” làm giàu. Anh gọi thợ đến sửa chữa nhà ở, nâng số giường tăng gần 10 lần và mức giá cũng nâng lên từ 50.000 - 70.000 đồng/khách tùy theo ngày trong tuần. Ngoài ra, anh còn mở thêm dịch vụ ăn uống, hướng dẫn cho du khách tham quan bản Tả Van và xung quanh. “Làm dịch vụ du lịch cũng không khó khăn lắm nếu nắm được nhu cầu, tâm lý của khách, cái khó nhất là học ngoại ngữ. Ban đầu mình biết ít ngoại ngữ, nên cũng ngượng và liên tục phải ra hiệu bằng tay khi giao tiếp với khách, giờ thì tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga mình đều nói được kha khá, hóa ra, nếu cứ cố gắng thì sẽ làm được mà”, anh Sẩu vui vẻ cho biết.
Đường vào bản Tả Van Giáy giờ đã khác trước rất nhiều, ở đó luôn rộn bước chân du khách; hai bên đường, dịch vụ ăn uống, nghỉ ngơi ngày càng nhiều. Ông Sì Văn Cang, Bí thư Đảng ủy xã Tả Van cho biết, du lịch, dịch vụ phát triển đã góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn. Ở Tả Van Giáy, những hộ tham gia kinh doanh dịch vụ du lịch đều được xếp vào diện hộ khá giả. Cơ cấu kinh tế của xã Tả Van cũng nhờ đó có sự chuyển dịch đúng hướng, đó là nâng tỷ trọng thương mại, dịch vụ, giảm dần sản xuất nông nghiệp. Từ con số không, đến nay xã đã có 58 hộ làm dịch vụ du lịch và 29 hộ bán hàng lẻ hàng hóa; các hộ kinh doanh tập trung chủ yếu tại địa bàn thôn bản Tả Van Giáy 1 và Tả Van Giáy 2.
Là một trong những điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn, xã bản Tả Van đã và đang tận dụng lợi thế để phát triển các dịch vụ đi kèm. Người dân Tả Van nhận ra rằng, hoạt động kinh doanh - dịch vụ du lịch cần được đổi mới liên tục; làm hài lòng du khách là hướng phát triển bền vững nhất. Khi du khách tới đây, điều hấp dẫn họ chính là vì người dân địa phương luôn giữ gìn nếp sinh hoạt truyền thống và thái độ thân thiện, gần gũi với khách.
TTXT du lịch Sapa