Trong cái nắng hanh hao của ngày cuối năm, đoàn du lịch Famtrip "Qua miền Tây Bắc" trên 3 chiếc xe 45 chỗ chở các hướng dẫn viên du lịch của các công ty lữ hành và cánh phóng viên báo chí nối đuôi nhau ỳ ạch leo dốc vào Vườn quốc gia Xuân Sơn, Phú Thọ. Càng lên cao, những con dốc càng trở nên dựng đứng, rồi bẻ ngoặt gấp khúc liên tiếp, khiến cho cả những thợ đi chuyên nghiệp như là các anh, chị làm "guide" cũng cảm thấy chòng chành, chao đảo. Khi cảm giác say xe tưởng như không còn chịu nổi thì xe bất chợt dừng lại trước một khoảng sân bằng phẳng, rộng rãi của khu nhà đã bắt đầu nhuốm màu rêu phong, được đề: Bảo tàng Xuân Sơn. Hơn trăm người ùa xuống từ 3 chiếc xe. Ai cũng cố gắng hít cho căng lồng ngực bầu không khí trong lành, thoáng đãng như là một cách cảm nhận đầu tiên về Vườn quốc gia Xuân Sơn ở độ cao cả ngàn mét này. Từ trên cao nhìn xuống, núi rừng Xuân Sơn như một bức tranh sơn thủy cuốn hút các thành viên đoàn du lịch. Mọi cảm giác nôn nao mệt mỏi trên đường đi phút chốc tan biến, chỉ còn lại trong họ là sự háo hức được khám phá các cảnh đẹp, trải nghiệm bản sắc văn hóa đậm đà cùng những hoạt động trong đời sống hàng ngày của đồng bào ở vùng rừng quốc gia.
Với mong muốn khai thác thêm những điểm đến hấp dẫn trong tuyến hành trình lên với miền Tây Bắc hùng vĩ, các hướng dẫn viên du lịch đến từ 60 doanh nghiệp lữ hành trong cả nước dường như muốn tận dụng cơ hội để khám phá cho bằng hết những hoạt động từ đời sống mộc mạc của người dân ở Vườn quốc gia Xuân Sơn. Những công việc hàng ngày của đồng bào như ủ men nấu rượu, đánh bắt cá ngoài suối, hái lá thuốc tắm... đều là những trải nghiệm rất thú vị đối với Phạm Minh Trang và các thành viên trong đoàn. Lúi húi cất vào balo nắm lá thuốc vừa tự tay hái được nhờ sự hướng dẫn của một người dân địa phương nhiệt tình, cô hướng dẫn của Viet Nam Tour không giấu được sự háo hức: Chỉ cần vò nát rồi ngâm nước nóng một lúc là được chậu nước tắm thoải mái. Em tắm kiểu này nhiều rồi, nhưng toàn lá mua thôi, chưa được tự tay hái bao giờ. Nhìn ánh mắt long lanh của Trang tôi biết nắm lá sẽ có ích cho cô lắm, nhất là sau một ngày trèo đèo lội suối đã đời mà cô và bạn bè đã trải qua như hôm nay.
- Được thỏa thích hòa mình vào không gian sống dung dị tại bản Dù, khảo sát dịch vụ homestay trong các gia đình người Dao, người Mường, những hướng dẫn khó tính nhất trong đoàn cũng cảm thấy hài lòng bởi những hoạt động mang đậm bản sắc văn hóa làm nên nét hấp dẫn của sản phẩm du lịch cộng đồng ở Vườn quốc gia Xuân Sơn. Sự trải nghiệm đời sống thú vị nhất có lẽ đến từ các món ăn địa phương. Xuân Sơn nổi tiếng với những đặc sản núi rừng như: Bát canh rau sắng ngọt bổ, đĩa măng tre luộc ngăm đắng chấm muối vừng thơm, béo; các loại cá suối thơm ngon; đặc biệt loài gà nhiều cựa gắn với truyền thuyết gà 9 cựa trong lễ vật thách cưới của Vua Hùng đối với Sơn Tinh và Thủy Tinh là một trong các đặc sản quý, hiếm và ngon; lại còn cả món thịt chua với hương vị rất riêng không mấy ai có thể quên khi đã được thưởng thức. Vì thế nên dù đã quá giờ ăn trưa cả tiếng đồng hồ, dù mọi người đều đã gần lả vì đói và mệt thì cô phóng viên tạp chí Travellive - Quế Lan vẫn năn nỉ những người ngồi cùng mâm với mình: Chờ em checkin nốt kiểu này, kiểu này nữa. Nhìn thế này ai mà nỡ ăn chứ.
Ngoài trải nghiệm đời sống, văn hóa, điều thú vị nữa khi đến Vườn quốc gia Xuân Sơn là được khám phá cảnh sắc cũng như hệ động, thực vật của khu rừng nguyên sinh trên núi đá vôi, với những cảnh quan thiên nhiên kỳ thú của 3 đỉnh núi cao trên 1.000m cùng hàng trăm hang động và thác nước che phủ hang, hốc đá hòa quyện làm nên bức tranh rừng già vừa hùng vĩ vừa thơ mộng. Quá trình phong hóa, thủy hóa đã tạo nên những hang động Karst bí ẩn, với muôn vàn măng đá, nhũ đá tuyệt đẹp.
- Đường vào Hang Na tối thui, lại nhỏ hẹp chỉ đủ một người chui qua khiến không ít người e dè. Tuy nhiên được sự động viên cô hướng dẫn viên thuộc Trung tâm Du lịch Phú Thọ: Đã lên đến đây rồi, anh chị cứ vào cho biết. Vậy là cả đoàn hơn trăm người cứ lần lượt bám theo nhau dò dẫm xuống hang, đi một đoạn thì đến một lòng hang rộng đẹp mê hồn với những cánh đồng ruộng bậc thang đá, cảnh cột đá, nhũ đá soi mình trên mặt nước lung linh. Đặc biệt có một khối nhũ đá buông dài xuống lòng hang, khi gõ phát ra âm thanh trong trẻo như tiếng đàn đá cứ vang vọng suốt lòng hang. Được biết đã phát hiện trên 30 hang động có kích cỡ khác nhau ở Vườn quốc gia Xuân Sơn, đó là hang Lạng, hang Lun, hang Na, hang Cỏi, hang Sơn Dương, hang Thổ Thần, hang Thiên Nga... Trong hang Thổ Thần, thạch nhũ muôn hình huyền ảo như tiên cảnh; hang Lạng dài và rộng nhất trong khu vực, có chỗ rộng tới 20m, cao 15m và dài tới 7km, trong lòng hang hun hút là một con suối với nhiều mạch nước ngầm đổ vào dòng nóng, dòng lạnh, ăn thông tới tận hang Cỏi...
Một ngày khó có thể trải nghiệm hết những điều độc đáo, thú vị ở Vườn quốc gia Xuân Sơn, nhưng chỉ cần một ngày ở đây là có thể cảm nhận đủ thời tiết của 4 mùa trong năm: Buổi sáng mát mẻ, trong lành như mùa xuân; trưa đến lại nắng ấm như mùa hạ; chiều về hiu hiu như gió thu và đêm xuống lại lạnh se sắt như mùa đông. Chia tay Xuân Sơn vào cuối ngày, không ít "guide" còn thấy tiếc nuối vì chưa có cơ hội cảm nhận trọn vẹn 4 mùa ở đây. Vậy là lại có cớ để hẹn gặp lại khu Vườn quốc gia kỳ vĩ này vào một ngày không xa.
TTXT du lịch Phú Thọ