Mô hình du lịch sinh thái cộng đồng đang được xác định là một trong ba hướng phát triển chủ đạo của Du lịch Việt Nam. Vì ngoài việc đáp ứng các nhu cầu nghỉ ngơi, khám phá thế giới tự nhiên, mang lại lợi ích về kinh tế thiết thực, du lịch cộng đồng (DLCĐ) còn có ý nghĩa giáo dục bảo vệ văn hóa và môi trường cho khách du lịch cũng như cộng đồng dân cư, góp phần bảo tồn văn hóa bản địa và nâng cao giá trị cảnh quan, môi trường. Với những lợi thế về địa lý, địa hình, tài nguyên thiên nhiên, tiềm năng văn hóa và du lịch nhân văn, loại hình DLCĐ bắt đầu hình thành ở Vườn quốc gia Xuân Sơn Phú Thọ từ năm 2010 và ngày càng phát triển, thu hút lượng du khách tìm về trải nghiệm tăng dần qua từng năm. Để hoạt động du lịch ở vùng lõi Vườn quốc gia Xuân Sơn đảm bảo tính hiệu quả và bền vững, Đề án về phát triển DLCĐ Xuân Sơn đã được xây dựng, hướng tới thực hiện chuyên nghiệp hóa hoạt động du lịch nơi đây.
Vào trung tuần tháng 5 vừa qua, một lớp tập huấn nghiệp vụ lễ tân, phục vụ buồng tại homestay đầu tiên đã được Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch phối hợp với Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội tổ chức ngay tại Xóm Dù cho các hộ dân đang tổ chức hoạt động du lịch cộng đồng trong xã, cán bộ Vườn quốc gia Xuân Sơn và một số các hộ dân đang có nhu cầu phát triển hoạt động DLCĐ tại xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn. Trong 3 ngày tập huấn, đồng bào lần đầu tiên được tiếp cận những kiến thức cơ bản và thực hành thực tế về pha chế các loại đồ uống như cafe, sinh tố hoa quả, một số loại nước giải khát, cũng như các loại trà từ các nguyên liệu có thể trồng tại vườn nhà như chanh, quất, xả, chè... Ngoài ra, những kỹ năng về phục vụ bàn, chế biến các món ăn truyền thống và một số món ăn phục vụ khách nước ngoài cũng được hướng dẫn cho bà con một cách bài bản. Có thể nói, lớp tập huấn không chỉ giúp cải thiện về kỹ năng phục vụ, mà còn góp phần quan trọng làm chuyển biến nhận thức cho các hộ dân trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ theo nhu cầu của khách đến du lịch Vườn quốc gia Xuân Sơn. Ông Hà Đức Minh - Chủ tịch UBND xã Xuân Sơn, cũng là một trong những chủ homestay đầu tiên ở đây thừa nhận: Homestay của tôi hoạt động nhiều năm rồi, bản thân tôi cũng được trải qua khá nhiều lớp đào tạo nghiệp vụ nhưng vẫn thấy khá lúng túng trong phục vụ. Lớp huấn luyện một cách bài bản, cụ thể, tỉ mỉ như lần này đã giúp tôi “vỡ vạc” ra nhiều điều. Hy vọng bà con trong xã cũng học hỏi được nhiều điều mới mẻ như tôi.
Ngoài tập trung trang bị cho bà con những kỹ năng, kiến thức về nghiệp vụ chuyên môn, Vườn quốc gia Xuân Sơn cũng sẽ có sự “chuyển mình” với hàng loạt các hạng mục đầu tư vào cải tạo đường giao thông; xây dựng điểm dừng đỗ xe, điểm dừng chân, nhà vệ sinh công cộng; xây dựng biểu tượng cổng chào làng du lịch cộng đồng Vườn quốc gia Xuân Sơn; xây dựng hệ thống biển tên, biển chỉ dẫn phục vụ hoạt động du lịch cộng đồng; xây dựng nhà văn hóa cộng đồng người Dao, người Mường gắn với trung tâm đón tiếp, quản lý điều phối hoạt động du lịch cộng đồng, tổ chức sự kiện. Cùng với đó là các hoạt động hỗ trợ cải tạo nâng cấp nhà ở người Dao, người Mường phù hợp với bản sắc truyền thống; hỗ trợ trang thiết bị kỹ thuật, tư vấn nghiệp vụ cho các hộ dân kinh doanh hoạt động du lịch homestay đảm bảo đạt chuẩn; nâng cấp đường điện, hệ thống viễn thông các cột phát sóng mạng di động. Hệ thống sử lý rác thải, nước thải đảm bảo môi trường sạch đẹp... Trong hàng loạt các giải pháp thực hiện thì việc xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng được đặc biệt chú trọng. Ngoài các sản phẩm du lịch chính gồm du lịch sinh thái nghỉ dưỡng và du lịch trải nghiệm văn hóa thì các sản phẩm du lịch bổ trợ cũng sẽ được quan tâm đầu tư như: Du lịch trải nghiệm và giáo dục môi trường sinh thái với các hoạt động: Xây thêm các tuyến đi bộ, lội suối, các chương trình giáo dục về bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, cắm trại và hòa mình vào thiên nhiên, cùng tham gia vào hoạt động sản xuất nông nghiệp như làm ruộng, trồng hoặc thu hoạch hoa màu ngô, khoai sắn lạc đỗ, hái lá thuốc trên rừng... Ngoài ra, Đề án cũng đề xuất việc nghiên cứu xây dựng khu vườn sưu tầm và lưu giữ các nguồn gen thực vật quý, các giống hoa lan bản địa, lựa chọn nhân trồng đại trà một số loài cây ra hoa theo các mùa tạo cảnh quan đẹp quanh năm xây dựng cảnh quan vườn hoa cây cảnh môi trường rừng; xây dựng mô hình hoa cây cảnh thể hiện biểu trưng của Vườn quốc gia Xuân Sơn phục vụ khách tham quan chụp ảnh lưu niệm ghi dấu ấn điểm đến đối với khách tham quan du lịch.
Với hệ thống trang thiết bị được hỗ trợ tương đối đồng bộ, những kiến thức kỹ năng về nghiệp vụ du lịch phục vụ khách đã được đào tạo khá bài bản, những tiềm năng lợi thế phát triển du lịch được thiên nhiên ưu đãi của Vườn quốc gia Xuân Sơn cùng nhận thức của người dân về hoạt động du lịch cộng đồng được nâng cao, chắc chắn hoạt động du lịch Xuân Sơn sẽ ngày càng chuyên nghiệp hơn và là điểm đến hấp dẫn mới của du lịch tỉnh nhà.
TTXT du lịch Phú Thọ