Khu du lịch Tam Cốc Bích Động thuộc Quần thể Danh thắng Tràng An, nổi tiếng là một điểm đến hấp dẫn với tiềm năng du lịch sinh thái, danh lam thắng cảnh, văn hóa, lịch sử, lễ hội, tâm linh. Mỗi năm, Tam Cốc Bích Động và Tràng An đón hàng vạn khách du lịch trong và ngoài nước. Để tạo được ấn tượng tốt, nơi đây không chỉ cần có sự đầu tư về cơ sở vật chất mà quan trọng hơn đó là phải xây dựng được môi trường du lịch xanh - sạch - đẹp.
Về khu du lịch Tam Cốc Bích Động hôm nay, môi trường đã được cải thiện đáng kể. Đi từ bến thuyền Đình Các vào tới Tam Cốc, hầu như không thấy rác thải trôi nổi trên mặt nước. Nhiều người dân, kể cả các cháu nhỏ, khi thấy rác là tự giác thu gom bỏ vào thùng. Đối với các hộ dân sinh sống trên địa bàn, nhất là những hộ kinh doanh nhà hàng, khách sạn, Tam Cốc resort, Tam Cốc homestay, chính quyền địa phương đã vận động thực hiện vệ sinh môi trường, không xả rác, không chặt cây phá rừng, không đục nhũ đá và lấy đá làm non bộ, không đánh bắt chim thú... Hành động này đã góp phần tạo nên một môi trường du lịch xanh - sạch - đẹp và góp phần gìn giữ danh thắng thiên tạo này.
Tuy nhiên, do đặc thù Khu du lịch Tam Cốc Bích Động nằm đan xen khu dân cư, việc quản lý của doanh nghiệp còn lỏng lẻo, thiếu kinh nghiệm... nên ở đây vẫn còn tồn tại tình trạng vứt rác làm ảnh hưởng đến môi trường và mỹ quan khu du lịch. Đâu đó vẫn còn hiện tượng chèo kéo khách chụp ảnh, bán hàng đeo bám các thuyền... làm xấu đi hình ảnh của khu du lịch đối với du khách.
Ông Trần Thế Dũng, Công ty du lịch Thế hệ trẻ (TPHCM) cho biết: Tôi đã làm tour du lịch Tam Cốc, Ninh Bình từ hơn 20 năm trước. So với bây giờ, Khu du lịch Tam Cốc Bích Động đã thay đổi rất nhiều, được đầu tư, quy hoạch rất tốt, quản lý bài bản... Tuy nhiên, ở đây vẫn xuất hiện những hiện tượng không "đẹp" làm du khách cảm thấy không hài lòng. Là hướng dẫn viên tour đi Tam Cốc Bích Động cũng thấy bối rối mỗi khi để khách của mình phiền lòng vì những hành động thiếu văn minh của một số người tham gia các hoạt động du lịch tại đây. Bên cạnh đó, khi đầu tư xây dựng, Ninh Bình cần phải xây dựng một kế hoạch về bảo vệ môi trường ở khu du lịch này. Lợi thế của Ninh Bình nói chung và của Khu du lịch Tam Cốc Bích Động nói riêng là du lịch sinh thái. Nếu chúng ta để ô nhiễm nguồn nước, cảnh quan bị con người tác động, khai thác làm biến đổi quá nhiều thì sẽ không còn là điểm đến hấp dẫn với du khách trong tương lai.
Cũng chung ý kiến về việc cần bảo vệ môi trường sinh thái ở Khu du lịch Tam Cốc, Tràng An, TS. Nisahi Mora Masanari (Nhật Bản), một nhà khoa học đang giúp Ninh Bình xây dựng hồ sơ di sản Quần thể danh thắng Tràng An nói: Cảnh quan danh thắng của Ninh Bình khá ổn định và tạo ấn tượng tốt đẹp với du khách, đặc biệt là du khách quốc tế. Cảnh quan thiên nhiên núi đá vôi được chính quyền và nhân dân bảo vệ rất tốt. Tuy nhiên, tôi thấy có một số vấn đề về môi trường, sinh thái mà trong quá trình xây dựng kế hoạch quản lý lâu dài Ninh Bình cần phải quan tâm. Vấn đề nguồn nước tại các khu sinh thái hiện tại chưa có vấn đề lớn, nhưng nếu Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là di sản thế giới thì sẽ thu hút rất đông du khách đến đây, kéo theo đó là sự phát triển của các dịch vụ du lịch xung quanh khu sinh thái. Như vậy, nước thải và rác thải sinh hoạt sẽ làm ảnh hưởng đến môi trường ở khu di sản. Bên cạnh đó, xung quanh khu sinh thái đã có một số nhà xây dựng ảnh hưởng đến cảnh quan. Điều này đòi hỏi phải có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước để sự phát triển phù hợp quy định của UNESCO và định hướng phát triển du lịch của tỉnh. Cùng với việc quản lý về quy hoạch mang tính vĩ mô thì Ninh Bình cũng cần nhanh chóng xây dựng một môi trường văn hóa du lịch.
Nhận thức được vấn đề bảo vệ môi trường là điều kiện quan trọng, cần thiết để phát triển du lịch và để giữ gìn nguyên trạng những nét đẹp nguyên sơ, thời gian qua, các ban, ngành, địa phương đã quan tâm vào cuộc, đặc biệt là thu hút được sự tham gia của người dân, các khu, điểm, ban quản lý khu du lịch Tam Cốc Bích Động với nhiều biện pháp thiết thực đã cải thiện đáng kể môi trường du lịch, tạo diện mạo mới cho nơi đây.
Để giải quyết vấn đề này, UBND tỉnh cũng đã có văn bản chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An, UBND huyện Hoa Lư và các đơn vị liên quan hướng dẫn Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường (đơn vị trực tiếp quản lý và khai thác Khu du lịch Tam Cốc Bích Động) và UBND xã Ninh Hải xây dựng dự thảo Quy chế quản lý các hoạt động dịch vụ du lịch, trong đó có các nội dung nghiêm cấm: Xin tiền của khách du lịch, chèo đò bằng chân, ép khách mua hàng...; xây dựng Quy chế phối hợp đảm bảo an ninh trật tự - vệ sinh môi trường; tổ chức lấy ý kiến đóng góp của cán bộ và nhân dân xã Ninh Hải.
Bên cạnh đó, Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An đã xây dựng kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn cho các hướng dẫn viên, phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền cho người dân nơi đây về ý thức bảo vệ môi trường, nhất là đối với những người trực tiếp tham gia hoạt động dịch vụ du lịch như chèo thuyền, chụp ảnh, bán hàng..., tổ chức tuyên truyền hướng dẫn học sinh tham gia tích cực vào công tác giữ gìn vệ sinh môi trường. Đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức thu gom rác thải chở đến nơi trung chuyển theo quy định của tỉnh; bố trí nhiều thuyền thường xuyên đi dọc sông Ngô Đồng để vớt rác nếu có...
Cùng với những nỗ lực bảo vệ môi trường sinh thái Khu du lịch Tam Cốc Bích Động, Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An, doanh nghiệp khai thác du lịch trên địa bàn cần tiếp tục quan tâm, giải quyết việc xây dựng một số điểm để du khách có thể ngồi chờ lên thuyền; phát triển các diện tích tự nhiên như vườn cây, thảm cỏ...; nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho du khách thông qua việc tuyên truyền của người dân địa phương, của hướng dẫn viên du lịch; kiểm soát chất lượng không khí, đất, nước, ô nhiễm tiếng ồn thông qua các chương trình quy hoạch tổng quan, thiết kế xây dựng và duy tu, bảo dưỡng các công trình kiến trúc...
Với định hướng phát triển phù hợp, hy vọng rằng chúng ta sẽ giữ được vẻ đẹp nguyên sơ thiên tạo, với nét đẹp của đồng quê mộc mạc và dân dã để Khu du lịch Tam Cốc Bích Động hôm nay và mai sau luôn là khu du lịch xanh - sạch - đẹp, điểm đến hấp dẫn của mọi du khách.
TTXT du lịch Ninh Bình