Qua hàng vạn năm, sông Hồng đã cần mẫn bồi đắp phù sa làm nên vùng đồng bằng châu thổ, tạo nên Phố Hiến Hưng Yên trù phú. Vào thế kỷ XVI - XVII, nơi đây là một thương cảng nổi tiếng của Việt Nam với hoạt động giao thương nhộn nhịp. Khi đó, Phố Hiến là một đô thị phồn vinh, nổi bật chỉ đứng sau Kinh đô Thăng Long. Nhiều thương nhân nước ngoài đã tới kinh doanh, buôn bán và cư ngụ tại đây như: Hà Lan, Nhật Bản, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Trung Quốc... Cùng với hàng hóa, các thương nhân nước ngoài đã mang đến những nét văn hóa đặc trưng từng vùng miền, từng quốc gia. Nơi đây trở thành điểm hội tụ, giao thoa của các nền văn hóa. Trải qua nhiều biến cố của thời gian cùng những thăng trầm lịch sử, nơi đây không còn là một thương cảng, trung tâm thương nghiệp nhưng những dấu tích của một thời hưng thịnh vẫn còn rất đậm nét trong các công trình kiến trúc, những tập quán, nếp sống của cộng đồng dân cư.
Từ năm 2007, thị xã Hưng Yên (nay là thành phố Hưng Yên) lần đầu tiên tổ chức Lễ hội Văn hóa Dân gian Phố Hiến. Từ đó đến nay, Lễ hội được tổ chức định kỳ vào tháng 3 âm lịch hàng năm và trở thành điểm nhấn trong các hoạt động văn hóa, lễ hội của thành phố cũng như của tỉnh. Lễ hội được tổ chức nhằm khai thác, phát huy giá trị của di tích, góp phần bảo lưu những giá trị văn hóa truyền thống của những dấu tích cổ xưa trên vùng đất này. Lễ hội được gắn với các di tích và phục dựng lại các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng cổ, những trò chơi dân gian truyền thống góp phần tái hiện về một vùng đất xưa sầm uất, thương cảng nổi tiếng một thời đã đi vào lịch sử với câu ca "Thứ nhất Kinh kỳ, thứ nhì Phố Hiến". Đến với Lễ hội, nhân dân và du khách không chỉ được hòa mình vào không gian lễ hội mà còn là dịp để thưởng ngoạn, chiêm ngưỡng, tìm hiểu về các di tích lịch sử văn hóa vốn là điểm nhấn trong du lịch Phố Hiến. Điển hình như: Văn miếu Xích Đằng, nơi tập trung tinh hoa trí tuệ, thể hiện tinh thần tôn sư trọng đạo của người Hưng Yên xưa và nay; chùa Chuông mang vẻ đẹp kiến trúc, cảnh quan được mệnh danh “đẹp nhất danh lam”; hồ Bán Nguyệt thơ mộng - dấu tích còn lại của thương cảng xưa; cụm di tích đình - chùa Hiến với cây nhãn tổ hàng trăm năm tuổi; đền Trần, đền Mẫu, đền Thiên Hậu, đền Bà Chúa Kho...
Trong không gian linh thiêng của các di tích, các hoạt động văn hóa cộng đồng được tái hiện phần nào khắc họa sống động, giúp du khách mường tượng về cảnh tấp nập “trên bến dưới thuyền” của Phố Hiến xưa. Đắm mình trong không khí lễ hội, du khách được tìm hiểu sâu thêm về truyền thống văn hóa, được khám phá những nét độc đáo riêng về ẩm thực, âm nhạc và các trò chơi dân gian, qua đó hiểu thêm về mảnh đất và con người xứ nhãn, một mảnh đất yên bình - hưng thịnh với những con người thân thiện, hiếu khách, thanh lịch và văn minh. Đây cũng là dịp để thành phố Hưng Yên quảng bá tiềm năng, đẩy mạnh phát triển du lịch, dịch vụ gắn với các di tích lịch sử, lễ hội... nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Thành phố đang nỗ lực duy trì hoạt động của Lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến, đồng thời nâng tầm lễ hội trở thành lễ hội truyền thống. Phần lễ tổ chức trang trọng và phần hội đang được thành phố phục dựng thêm các hoạt động văn hóa nhằm tạo thêm không gian cho lễ hội. Trước và sau Lễ hội, nhiều di tích trên địa bàn thành phố tổ chức khai hội khiến không gian lễ hội như một dòng chảy liên tục, kéo dài. Lễ hội Văn hóa Dân gian trở thành nơi hội tụ, lắng đọng và lan tỏa tinh hoa văn hóa Phố Hiến, để nơi đây trở thành điểm đến thường xuyên và hấp dẫn đối với nhân dân và du khách.
Tối ngày 21/4 (tức ngày 6/3 âm lịch), tại Khuôn viên Ban quản lý khu di tích Quốc gia đặc biệt Phố Hiến (số 139 đường Bãi Sậy, phường Quang Trung, thành phố Hưng Yên), Thành phố trang trọng tổ chức Khai mạc Lễ hội văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2018. Lễ hội sẽ diễn ra trong 3 ngày từ ngày 21 - 23.4 (tức ngày 6 - 8/3 âm lịch), bao gồm chuỗi sự kiện hoạt động văn hóa, văn nghệ tập trung tại khu vực hồ Bán Nguyệt; các gian trưng bày sản vật, ẩm thực nổi tiếng; và nhiều hoạt động văn hóa, vui chơi khác như: Hội thi chuyền chanh, hội thi nhảy bao bố, cờ tướng, kéo co, biểu diễn múa rối nước...
TTXT du lịch Hưng Yên