Đầm Ô Loan - Phú Yên

Đầm Ô Loan là một thắng cảnh tiêu biểu của tỉnh Phú Yên, nằm dưới chân đèo Quán Cau. Nơi đây hấp dẫn du khách bởi cảnh quan thanh bình thơ mộng, không khí trong lành thoáng đãng, và nguồn sản vật dồi dào quanh năm.

Thông tin về Đầm Ô Loan

Theo lịch sử, Đầm Ô Loan đã được công nhận là Di tích thắng cảnh cấp quốc gia từ ngày 27/9/1996. Đây là một đầm nước lợ, có diện tích mặt nước trải rộng hơn 1.500ha. Đầm nhận nước ngọt từ sông Cái và các con suối xung quanh đổ vào. Đầm cũng ăn thông ra biển qua cửa Lễ Thịnh, đưa nước mặn vào đầm mỗi khi thủy triều lên.

- Đất đồi xung quanh Đầm là đất sỏi, nên vào mùa mưa có hiện tượng xói lở, kéo theo lượng phù sa khá lớn bồi lắng lòng đầm. Mực nước trong đầm chỗ sâu nhất khoảng 6 mét, chỗ cạn ven bờ thì khoảng trên dưới 1 mét. Riêng phía trên cửa Lễ Thịnh thuộc địa phận An Hải có mực nước sâu tới 10 mét.

Ngoạn cảnh Đầm Ô Loan

Đứng trên đèo Quán Cau nhìn xuống, mặt Đầm yên ả được bao bọc bởi dãy đồi thoai thoải với những ruộng mía xanh ngắt… khi tầm mắt chạm đến núi Từ Bi, nơi có dòng suối chảy ngoằn ngoèo qua các khe núi rồi đổ ra đầm, tạo cảnh nên thơ. Xung quanh còn có núi Đồng Cháy, núi Cẩm và cồn An Hải, với những mỏm đá vươn ra tận đầm. Từ mạn Tây Bắc của Đầm chạy tới An Ninh Đông là bãi cát vàng óng, có rừng phi lao xanh mướt. Phong cảnh nơi đây còn là nguồn cảm hứng vô tận cho các thi sĩ sáng tác. Nhà thơ Xuân Diệu đã viết:


Và chuyến du lịch Đầm Ô Loan sẽ thêm trọn vẹn nếu được ngồi trên thuyền câu của ngư dân dạo chơi lòng đầm, những sản vật đánh bắt được nướng ngay trên thuyền, nhâm nhi với ly rượu Quán Đế và ngắm trời mây non nước hữu tình.

Đặc sản Đầm Ô Loan

Hay đi về phía Bắc đầm có khu ẩm thực cầu An Hải với kiểu quán lá dựng nổi trên mặt nước, lý tưởng để bạn thưởng thức các món đặc sản địa phương như: cá mú, tôm rằn, tôm bạc, ghẹ, điệp, mực, sứa... nhưng ngon và nổi tiếng nhất vẫn là món sò huyết đầm Ô Loan cơm dày và thịt ngọt, được du khách trong và ngoài nước đánh giá cao.

- Món đặc sản khác ở đây là hàu. Nhà thơ Tản Đà có tiếng sành ăn, khi đến Phú Yên nếm món ngon vật lạ cũng khen rằng: “Phú Câu cước cá, Ô Loan miếng hàu”. Hàu sống bám vào các tảng đá ngập mặn, có cạnh rất sắc. Hàu dùng để nấu cháo, nấu canh, xào, nhưng đúng điệu nhất là món hàu tái hoặc hàu trộn với đậu phụng và cà chua.

- Thêm món ngon là cua Đầm Ô Loan có tiếng với loài cua huỳnh đế, mai màu đỏ hoặc vàng đậm. Khi cua còn sống ở dưới nước, đằng sau có một chùm lông ngắn màu vàng. Đặc biệt, loài cua này không bò ngang mà bò tới, vì càng và que đều mọc ở đằng trước đầu. Cua huỳnh đế chỉ cần hấp, chấm muối tiêu chanh là đủ mê.

Lễ hội Đầm Ô Loan

Hàng năm, vào ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch, người dân sống quanh Đầm tổ chức cúng thần, cầu ngư, hò bá trạo... đặc biệt là lễ hội đua ghe truyền thống sôi động cả vùng, thu hút đông đảo du khách khắp nơi về dự. Đây là một nét đẹp của văn hóa dân gian truyền thống Phú Yên.

Sự tích Đầm Ô Loan

Trong dân gian có nhiều truyền thuyết về tên gọi Đầm Ô Loan tỉnh Phú Yên, nhưng gần gũi nhất là câu chuyện về nàng Loan và chim Ô thước đã được truyền tụng từ đời này sang đời khác. Thuở xưa, trên trời có nàng tiên xinh đẹp tên Loan, nhưng tính tình nàng tinh nghịch và bướng bỉnh. Một ngày nọ, nàng mượn con chim Ô thước bay xuống trần gian dạo chơi khắp nơi mà không để ý chim đã mỏi cánh, đói và khát. Khi ngang qua Tuy An, chim không còn đủ sức để bay nên đã hạ cánh xuống dãy núi Từ Bi. Sau này, người dân quanh vùng đã ghép chung tên chim Ô thước và nàng Loan, gọi tắt là Ô Loan để đặt tên cho đầm.