Sau hơn một tiếng ngồi tàu từ đất liền ra Vịnh Hạ Long, làng chài Vung Viêng (hay còn gọi làng chài Vông Viêng) với những ngôi nhà nổi nằm bình yên dưới các vách núi, hiện ra trước mắt chúng tôi. Những ngư dân trang phục quần áo nâu nền nã, chèo thuyền nan cặp mạn nhà khách trên biển, đưa chúng tôi vào thăm làng chài...
Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ Vạn chài Hạ Long - Tăng Văn Phiến niềm nở và rất hiếu khách. Anh giới thiệu với chúng tôi những nét khái quát về làng chài Vung Viêng cùng những hoạt động của HTX để tạo nên các dịch vụ du lịch hấp dẫn, thu hút du khách đến đây nhiều hơn. Anh cho biết, làng chài hiện nay có 62 hộ, với 255 nhân khẩu, thuộc sự quản lý của phường Hùng Thắng (thành phố Hạ Long). Bà con ngư dân làng chài nổi Vung Viêng chủ yếu sống bằng nghề chài lưới và nuôi trồng thủy sản. Những năm gần đây, trước nhu cầu đến thăm và khám phá các làng chài trên biển của khách du lịch, ngư dân của làng có thêm nghề dịch vụ du lịch, trở thành một bộ phận trong tour du lịch sinh thái trên Vịnh Hạ Long.
Ban đầu là tự phát, đến năm 2008, HTX Dịch vụ vạn chài Hạ Long ra đời với 7 cổ đông, vốn điều động hơn 1 tỷ đồng, đóng vai trò tập hợp mọi hoạt động dịch vụ du lịch ở đây về một mối. Trong HTX, các xã viên (là những ngư dân của làng chài Vung Viêng) tham gia vào các hoạt động được tổ chức khá bài bản, như đưa khách tham quan làng chài, Trung tâm Văn hóa nổi Vung Viêng... Và đặc biệt là tạo cơ hội để du khách được trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt thường ngày cùng bà con ngư dân.
Chủ nhiệm Tăng Văn Phiến cho biết, lực lượng đông đảo nhất của HTX là tổ chèo đò đưa khách tham quan làng chài Vung Viêng, với khoảng 40 xã viên, cả nam và nữ, ở nhiều độ tuổi khác nhau. Ngoài ra, HTX còn bố trí 3 ngư dân hằng ngày chèo thuyền vớt rác trên biển quanh khu vực làng chài và một số xã viên (chủ yếu là các cô gái trẻ) làm nhiệm vụ thuyết minh, giới thiệu về những nét văn hóa của làng với du khách tại Khu trung tâm văn hóa nổi Vung Viêng. Bình quân thu nhập của mỗi xã viên khoảng từ 1 triệu đến 1,5 triệu đồng/tháng.
Để tìm hiểu thực tế, chúng tôi đã thực hiện một chuyến tham quan làng chài Vung Viêng đúng như lịch trình của một tour du lịch. Bắt đầu từ nhà đón khách, chúng tôi lên đò nan đi vòng quanh làng chài, ngắm nhìn những ngôi nhà nổi bập bềnh trên mặt biển, quan sát cuộc sống bình dị của người dân, rồi tiếp tục thăm khu vực nuôi cá lồng bè, nuôi cấy trai lấy ngọc... Sau quãng thời gian thả mình trong không gian trời nước và cuộc sống dân dã thanh bình, chúng tôi đến thăm Trung tâm văn hóa nổi Vung Viêng, nơi có những phòng tranh, phần nhiều là những bức tranh về Vịnh Hạ Long được vẽ bởi chính các họa sĩ của Hạ Long và những gian hàng lưu niệm gồm những món quà độc đáo từ biển, phòng trưng bày các công cụ sản xuất của ngư dân địa phương... Tất cả đều có sự hướng dẫn, giới thiệu của chính những cô gái trẻ của làng chài Vung Viêng.
Rời Trung tâm văn hóa nổi, chúng tôi đi thăm khu nhà trẻ, trường học được trang bị khá đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ dạy và học, mà theo lời giới thiệu của anh Vũ Văn Hùng, Phó Chủ nhiệm HTX, một phần quan trọng là nhờ sự giúp đỡ, ủng hộ của khách du lịch. Các lớp học rộn rã tiếng trẻ con học đánh vần, đọc chữ. Sự có mặt của các nhà trẻ, lớp học đã nói lên sự đổi thay lớn trong đời sống của ngư dân làng chài Vung Viêng vốn bao đời chỉ quen biển nước.
Cũng trong lịch trình chuyến khám phá làng chài Vung Viêng, chúng tôi đã được tham quan những ô lồng bè nuôi thả nhiều loại cá và nếu có nhu cầu, du khách sẽ chọn mua, tự vớt cá để chế biến món ăn. Chủ nhiệm HTX Tăng Văn Phiến còn cho biết thêm, du khách đến đây nếu muốn, còn có thể được trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt hàng ngày cùng với ngư dân như đi đánh bắt hải sản (được hướng dẫn cách quăng chài, thả lưới, kéo lưới...), được thưởng thức các món đặc sản biển hay chèo thuyền kayak dạo chơi xung quanh. Một đêm ở làng chài Vung Viêng cũng rất thú vị với những sản phẩm văn hóa bản địa như nghe hát giao duyên, câu cá, câu mực...
Có thể nói, với những hoạt động kinh doanh du lịch đa dạng mà HTX Dịch vụ vạn chài Hạ Long đang thực hiện đã góp phần làm phong phú thêm các loại hình du lịch trên Vịnh Hạ Long. Hãy đến du lịch làng chài Vung Viêng (Quảng Ninh) để hiểu thêm đời sống sinh hoạt cùng những nét văn hóa độc đáo của ngư dân trên Vịnh, để có thêm những trải nghiệm thú vị về cuộc sống muôn màu...
TTXT du lịch Quảng Ninh