Dự án Khu bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim đã được triển khai xây dựng từ cuối năm 2012. Dự kiến đến năm 2015, các hạng mục trong Khu bảo tồn này sẽ được hoàn thiện. Đây sẽ là nơi bảo tồn động, thực vật và lưu giữ nguồn gen quý hiếm của các loài đặc hữu có giá trị, có tên trong sách đỏ Việt Nam, loài đặc trưng của các hệ sinh thái Vịnh Hạ Long. Đồng thời, Khu Bảo tồn động, thực vật này cũng hứa hẹn sẽ là một điểm đến du lịch hấp dẫn thu hút khách tham quan, góp phần đảm bảo sự phát triển du lịch bền vững của di sản.
Vịnh Hạ Long, ngoài giá trị thẩm mỹ, kinh tế, còn chứa đựng nhiều giá trị độc đáo, đặc biệt về văn hóa, lịch sử, địa chất, địa mạo. Di sản Vịnh Hạ Long được đánh giá là một kho báu với những đặc điểm nổi bật về đa dạng sinh học cùng các hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới như hệ sinh thái trên các đảo đá vôi, hệ sinh thái biển, hệ sinh thái đất ướt... Theo điều tra, Vịnh Hạ Long có hệ động, thực vật rất phong phú và đa dạng với 507 loài, trong đó có nhiều loài đặc hữu chỉ mới gặp ở Hạ Long, đặc biệt có trên 50% số loài thực vật có giá trị làm thuốc chữa bệnh. Hệ động vật có hàng vạn loài, từ động vật phù du, thân mềm đến động vật có xương sống sinh trưởng phát triển trong cả môi trường biển và trên cạn. Do địa hình tự nhiên gồm hàng nghìn hòn đảo trong đó có đảo Soi Sim, hầu hết là núi đá, nhiều cung biển kín nên môi trường nơi đây có giá trị to lớn về đa dạng sinh học, nổi bật là đa dạng về loài, nguồn gen và hệ sinh thái. Tuy nhiên, do quá trình tác động của sự phát triển kinh tế - xã hội đã ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái, sự đa dạng sinh học, môi trường Vịnh. Chính vì vậy, công tác bảo tồn và phát triển bền vững giá trị của Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long là rất cần thiết.
Để lựa chọn một địa điểm có đủ điều kiện xây dựng thành một khu bảo tồn động, thực vật đại diện của Vịnh Hạ Long, là nơi thể hiện hình ảnh thu nhỏ về sự đa dạng sinh học của di sản, sau khi đưa ra các tiêu chí, khảo sát các địa điểm trên Vịnh, các chuyên gia tư vấn và chủ đầu tư đã lựa chọn đảo Soi Sim. Đây là một hòn đảo nhỏ nằm ở phía Tây Vịnh Hạ Long, cách cảng tàu du lịch Bãi Cháy (TP Hạ Long) khoảng 12km, cách đảo Titop khoảng 700m. Hòn Soi Sim có diện tích khoảng 8.7ha, có cấu tạo địa chất đặc biệt với 2/3 diện tích bao phủ bởi đất Feralit và đất phong hóa. Trên đảo là một khu rừng nguyên sinh với nhiều loại động, thực vật phong phú, trong đó có nhiều loài cây đặc hữu, có giá trị, đặc trưng của hệ sinh thái Vịnh Hạ Long. Có thể nói, đảo Soi Sim là nơi hội tụ đủ các điều kiện và tiêu chí để đầu tư xây dựng một khu Bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long.
Theo quy hoạch, Khu Bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim bao gồm 4 phân khu chức năng: Khu A - Khu quản lý, đón tiếp gồm các hạng mục: Bến tàu, nhà chờ, dịch vụ, tuyến đường; Khu B - Nhà trưng bày trung tâm, phòng nghiên cứu thí nghiệm, phòng bảo tồn nguồn gen động, thực vật, khu cứu hộ...; Khu C - Khu bảo tồn động, thực vật gồm khu nuôi nhốt, nuôi thả động vật, khu chăm sóc, bảo tồn các loài thực vật...; Khu D - Các tuyến tham quan, cảnh quan nền và mặt nước. Trong đó, điểm nhấn chính của Khu Bảo tồn là nhà trưng bày trung tâm và các sàn ngắm cảnh. Từ các điểm nhìn trên cao, du khách có thể phóng tầm mắt bao quát được theo nhiều hướng của di sản Vịnh Hạ Long. Theo chủ đầu tư, đảo Soi Sim nằm trong vùng lõi của di sản nên các công trình kiến trúc được xây dựng trên đảo đều phải tuân thủ đảm bảo hài hòa với cảnh quan tự nhiên, sự thân thiện với môi trường. Các khu tài nguyên rừng trên đảo Soi Sim và toàn bộ các khu hệ thực vật, quần thể động, thực vật hoang dã trên cạn, dưới nước đều được thực hiện bảo vệ nghiêm ngặt. Hiện nay, chủ đầu tư đang triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng, đường đi, cầu tàu, nhà trưng bày trung tâm...
Như vậy, theo như dự án, đến năm 2015, Khu Bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim sẽ được hoàn thiện. Dự án sẽ góp phần quan trọng trong việc tăng cường công tác bảo tồn đa dạng sinh học, lưu giữ nguồn gen quý hiếm của các loài động, thực vật trên Vịnh Hạ Long. Khu Bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim chắc chắn sẽ là một điểm tham quan thu hút khách du lịch. Qua đó, đẩy mạnh việc tuyên truyền giá trị đa dạng sinh học, giáo dục cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần nâng cao giá trị di sản, quảng bá hình ảnh tươi đẹp của di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long đến bạn bè trong nước và quốc tế.
TTXT du lịch Quảng Ninh