Chùa Xiêm Cán - Bạc Liêu

Chùa Xiêm Cán là một ngôi chùa cổ được xây dựng từ năm 1887, nằm ở xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu. Đây còn là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng của tỉnh, được xếp vào hàng lớn, đẹp và lộng lẫy nhất trong hệ thống chùa Khmer ở khu vực miền Tây Nam Bộ.

- Vốn là ngôi chùa thuộc hệ phái Phật giáo Tiểu thừa của đồng bào dân tộc Khmer nhưng ý nghĩa tên chùa Xiêm Cán lại xuất phát từ tiếng Tiều (người gốc Triều Châu, Trung Quốc hiện đang sinh sống nhiều ở Bạc Liêu) có hàm ý là “giáp nước” bởi địa hình vùng đất này trước đây nằm cạnh bãi bồi ven biển.

Cụm kiến trúc chùa Xiêm Cán bề thế và rộng lớn, bao quanh bằng bức tường được chạm khắc hình rắn thần và nhiều hoa văn sặc sỡ, đẹp mắt. Cổng chùa nằm về hướng Đông, bên trên có hình ba ngọn tháp, mô phỏng theo kiểu kiến trúc Angkor của người Campuchia và tượng rắn nhiều đầu được chạm trổ công phu.

Từ cổng vào trung tâm khu di tích chùa Xiêm Cán khoảng 100m, du khách sẽ đi qua một khuôn viên rộng, được trồng nhiều cây sao, cây dầu cao vút, xếp thẳng hàng và tỏa bóng mát rượi, không gian toát lên vẻ thanh tĩnh và trang nghiêm. Bên trong khuôn viên là tổ hợp nhiều công trình, nằm cách nhau và được trang trí đa dạng.

Chánh điện chùa Xiêm Cán tọa lạc trên nền gạch cao 1.5m với ba bậc cấp cùng một hành lang bao quanh. Các góc mái của mỗi đỉnh đều được đắp khúc đuôi rắn dài, uốn cong, mềm mại. Theo quan niệm của người Khmer, chánh điện thường quay về hướng Đông vì con đường tu hành của Phật đi từ Tây sang Đông.

- Cấu trúc mái của Chánh điện gồm nhiều tầng chồng lên nhau. Trên các mái được đắp các tượng rồng, với đầu rồng dạng kép, thân rồng nằm xoãi và đuôi rồng thì uốn cong ngược lên như những ngọn lửa, tạo sự liên tưởng đến hình ảnh những chiếc ghe ngo độc đáo của đồng bào dân tộc Khmer.

- Bên trong Chánh điện, phần cao hơn hết là một ban thờ Phật với một tượng Phật to lớn, đặt trên các tượng Phật khác trong nhiều tư thế khác nhau, biểu hiện cho các thời kỳ hóa thân của đức Phật. Đặc biệt cuốn hút là các phù điêu, bích họa trang trí nhiều màu sắc trên vách, trên trần và các cột.

Nằm đối diện với chánh điện là cột trụ biểu chùa Xiêm Cán, với hình tượng của con rắn 5 đầu, dùng để thắp nến vào những ngày lễ. Ở đây muốn ngụ ý rằng giáo lý Phật pháp sẽ soi sáng cho nhân loại, giúp mọi người sống hướng thiện như chính loài rắn được thuần hóa nhờ tấm lòng từ bi hỷ xả của đức Phật.

Trong khuôn viên chùa Xiêm Cán còn được bố trí khá hài hòa với Sala, tăng phòng, am, tháp cốt... Trong đó, Sala là nhà hội của sư sãi và các tín đồ Phật giáo Khmer, dùng để chuẩn bị trước khi lên chánh điện hành lễ. Sala cũng có các họa tiết trang trí phong phú, các bích họa trên vách và trên trần.

Ngoài là nơi chiêm bái tâm linh, chùa cổ Xiêm Cán còn là trung tâm lưu giữ các tập truyện kể dân gian, và các tài liệu văn hóa truyền thống Khmer. Tại đây, trẻ em Khmer trước tuổi trưởng thành (18 tuổi) được đưa đến trong khoảng 3 năm để được giáo dục về những bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

Đến du lịch tham quan chùa Xiêm Cán ở Bạc Liêu là để chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc đẹp với quy mô lớn, và để cảm nhận một sắc thái văn hóa rất đặc trưng của người Khmer đang được gìn giữ, phát huy nhằm làm đẹp, phong phú và đa dạng hơn cho văn hóa Việt Nam.