Chùa Tiên Châu - Vĩnh Long

Chùa Tiên Châu ở Vĩnh Long là ngôi chùa cổ nhất của tỉnh, có nhiều giá trị tinh thần lẫn vật chất. Chùa nằm trên bãi Tiên, bên tả ngạn sông Cổ Chiên, thuộc cù lao An Bình. Chỉ cách thành phố Vĩnh Long không xa, nhưng không gian nơi đây tĩnh mịch, nhà ở thưa thớt, cây cối tốt tươi, càng tăng thêm vẻ thâm nghiêm cho ngôi chùa.


Truyền thuyết Chùa Tiên Châu

Sự tích Chùa Tiên Châu lưu truyền, vào những đêm trăng thanh gió mát, tiên nữ thường xuống đây nô đùa. Do đó, bãi sông này được đặt tên là bãi Tiên hay bãi Bích Trân, còn chùa lấy tên là Tiên Châu. Ngoài ra, vì vùng đất này có nhiều rạch nhỏ, ghe thuyền có thể qua lại dễ dàng nên còn tên là bãi Bát Tân, có nghĩa là đi bốn phương tám hướng.


Kiến trúc & Lịch sử Chùa Tiên Châu

Khởi đầu, Chùa cổ Tiên Châu được xây dựng theo hình chữ Tam, 3 gian nối liền nhau, gồm có chánh điện, hậu tổ, hậu liêu. Chùa có tất cả 96 cột gỗ tròn, các kèo, xuyên, trính đều được chạm trổ khéo léo qua bàn tay tinh xảo của các nghệ nhân địa phương, nhất là những người thợ tài hoa từ kinh đô Huế vào. Toàn bộ gỗ xây dựng đều là danh mộc được thả bè từ Nam Vang (Campuchia) về đây.

Về sau, kiến trúc Chùa Tiên Châu trải qua nhiều lần trùng tu, trong đó lần sửa đổi quan trọng nhất là vào năm Kỷ Hợi (1899). Khi ấy chùa có bốn gian, gồm tiền đường, chánh điện, trung đường và hậu tổ. Mỗi gian đều làm theo kiểu tứ trụ, được nới rộng theo chiều ngang và dọc nhờ các kèo đấm, kèo quyết. Bộ giàn trò bằng gỗ quý, mái ngói âm dương, xung quanh đóng vách bổ kho.

Đến sau Tết Mậu Thân (1968), chùa bị chiến tranh làm cho hư hại nhiều. Vì thế, Chùa được xây dựng lại, nội điện vẫn giữ như cũ, nhưng dựng lại mặt tiền bằng vật liệu bêtông. Chùa rộng 20 mét, dài 46 mét, trên nóc giữa chánh điện có 5 ngọn tháp, mà tháp chính giữa là cao lớn hơn cả. Năm ngọn tháp này là cùng một phong cách kiến trúc với chùa Vĩnh Tràng ở Tiền Giang.

Năm 2009, cổng Chùa Tiên Châu được xây mới, và toàn bộ ngôi chùa cũng được sơn phết lại trang nhã.

Hiện nay, nội điện Chùa được trang trí bắt mắt. Giữa tứ trụ là một khánh thờ, bên trong tôn trí một pho tượng Phật Di Đà to lớn. Hai bên khánh thờ có khắc câu đối sơn mài. Dưới tượng Phật Di Đà là bộ tượng Tam Thế Phật, tượng Phật Thích Ca tọa thiền, Phật Thích Ca đản sinh. Phía sau tượng Phật Di Đà là tượng Phật Di Lặc cũng to lớn.

- Hai bên vách hông là khánh thờ các vị thần thánh khác, như: Địa Tạng Bồ Tát, Phật Chuẩn Đề, tổ sư Bồ Đề Đạt Ma, Thập điện Diêm vương, Ngọc Hoàng Thượng đế, Nam Tào, Bắc Đẩu, Tiêu Diện Đại Sĩ, Hộ Pháp... tất cả đều được đắp tạc công phu, và được sơn son thếp vàng đẹp đẽ. Nhìn bằng mắt thường khó mà phân biệt được đó là các pho tượng bằng đất sét.

- Trong khuôn viên, phía trước Chùa có tượng Phật Bà Quan Âm đứng uy nghi trên đài sen, tay cầm bình nước cam lồ tưới nhuần ơn phước cho chúng sinh. Bên trái chùa là tượng Phật Thích Ca tĩnh tọa dưới sự che chở của chín con rồng, đằng sau là gốc bồ đề râm mát. Bên phải chùa là tượng Phật Di Lặc với nụ cười viên mãn, an lạc.

- Ngoài ra, Chùa vẫn còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị văn hóa nghệ thuật cao như bộ bao lam chạm Thập Bát La Hán, cùng nhiều bức tranh, liễn đối được chạm khắc rất tinh tế có từ thế kỷ 19 như tứ linh, tứ quý...

Năm 1994, khu di tích Chùa Tiên Châu đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.


Hình ảnh ngôi chùa trong thơ ca

Thuyết minh về Chùa Tiên Châu cho biết, đây là ngôi cổ tự đẹp và bãi Tiên là một thắng cảnh. Từ xưa đã có nhiều tài tử giai nhân đến viếng chùa, ngoạn cảnh, ngâm vịnh. Trong đó có bài thơ của Đốc phủ sứ Nguyễn Hữu Đức: