Chùa Côn Sơn - Hải Dương

Chùa Côn Sơn (tên chữ Thiên Tư Phúc tự) là điểm nhấn tham quan của Khu di tích Côn Sơn, thuộc quần thể di tích Côn Sơn Kiếp Bạc nổi tiếng. Ngôi chùa tọa lạc dưới chân núi Côn Sơn, tương truyền là nơi từng diễn ra trận hỏa công hun giặc, dẹp loạn 12 sứ quân của Đinh Bộ Lĩnh ở thế kỷ 10, nên ngọn núi còn có tên Kỳ Lân hay núi Hun, và tên chùa cũng được dân gian quen gọi theo tên núi là chùa Côn Sơn, chùa Kỳ Lân hay chùa Hun Côn Sơn.

- Vào năm Hưng Long thứ 12 (1304) nhà sư Pháp Loa cho xây dựng một ngôi chùa nhỏ tại đây. Đến năm Khai Hựu thứ nhất (1329) chùa Côn Sơn được xây dựng to đẹp hơn, do sư Huyền Quang trụ trì, và trở thành một trong các trung tâm của thiền phái Trúc Lâm. Đến thời Lê, chùa Côn Sơn tiếp tục được mở rộng với quy mô lớn, gồm 83 gian tòa ngang dãy dọc, gạch đỏ, ngói để men màu và 385 pho tượng đặt khắp chùa...

Trải qua những biến cố lịch sử, quy mô chùa đã bị thu nhỏ. Hiện nay, kiến trúc chùa Côn Sơn mang hình chữ Công, gồm 3 tòa chính: Tiền đường, Thiêu hương và Thượng điện. Trong Thượng điện có những bức tượng Phật cao 3m, mang đậm phong cách nghệ thuật thời Lê.

- Lối vào Tam quan (cổng chùa Côn Sơn) lát gạch, chạy dài dưới hàng thông trăm năm xen lẫn những tán vải thiều xum xuê cành lá. Tam quan được tôn tạo năm 1995, kiểu cổ, có 2 tầng 8 mái với các hoạ tiết hoa lá, mây tản cách điệu. Sau chùa là khu Đăng Minh bảo tháp được dựng bằng đá xanh, cao 3 tầng, trong đặt xá lợi và tượng Thiền sư Huyền Quang.

Cùng với kiến trúc cổ kính rêu phong, chùa Côn Sơn còn có cây Đại đã 600 tuổi, và 4 nhà bia, trong đó đặc biệt là bia “Thanh Hư Động” dựng từ thời Long Khánh (1373 - 1377) còn lưu giữ bút tích của Vua Trần Duệ Tông và bia hình lục lăng “Côn Sơn thiện tư bi phúc tự”...