Mũi Cà Mau đang là điểm đến hấp dẫn du khách gần xa. Từ trên cao nhìn xuống, dọc theo những con sông, tuyến lộ là những căn nhà nằm san sát nhau của người dân nơi xóm Mũi, tạo không gian rất đặc trưng, nét văn hóa đặc sắc của miền quê sông nước. Càng đặc biệt hơn khi giữa những căn nhà hiện đại, cổng kín, tường cao, nơi đây còn tồn tại nhiều ngôi nhà không cửa thoáng mát, tiện dụng, trải rộng như tấm lòng người dân nơi cuối trời Tổ quốc.
Hiện ở ấp Mũi, xã Đất Mũi có hơn 340 hộ gia đình, trong đó có gần 40% hộ cất nhà nhưng không làm cửa, khiến nhiều vị khách dù đã có kinh nghiệm du lịch đất Mũi Cà Mau vẫn ngạc nhiên. Đây cũng là nơi còn tồn tại nhiều ngôi nhà không cửa nhất trên địa bàn xã. Được biết, ấp Mũi là xóm dân cư đầu tiên của xã Đất Mũi. Theo lời của các cụ cao niên, cách đây hơn 20 năm, không chỉ riêng ấp Mũi mà toàn xã Đất Mũi có đến hơn 90% nhà không cửa.
Ông Võ Thanh Tùng, Trưởng ấp Mũi, cho biết: “Không cửa không phải vì nhà không có tài sản quý giá, cũng không phải do không có điều kiện làm nổi cái cửa mà do trước kia Mũi Cà Mau tôm cá nhiều, lại dễ kiếm sống, ai làm cũng có ăn nên tuyệt nhiên không có chuyện trộm cắp hay lòng tham; hơn nữa, lối xóm bà con ai cũng tốt bụng, quý mến, yêu thương lẫn nhau, nhà ở cũng vì vậy mà không cần phải then cài, cửa đóng”.
Sống trong ngôi nhà rộng rãi, thoáng mát, đầy đủ tiện nghi nhưng vẫn không làm cửa. Chị Nguyễn Thị Thảo, ấp Mũi, xã đất Mũi Cà Mau, vui vẻ bộc bạch: “Theo phong tục hồi đó tới bây giờ, ở xứ này người ta làm nhà là không có làm cửa. Vậy mà đến nay vẫn chưa có ai mất mát thứ gì. Với lại bà con lối xóm ở đây tốt lắm, có đi đâu thì “gởi” chòm xóm dòm chừng. Người lạ mặt mà lui tới là bà con mình phát hiện liền”.
Nhà không cửa có thiết kế đơn giản, rộng rãi và thoáng mát. Do địa hình gần biển, khoảng tháng 9 đến tháng 11 hàng năm nước biển dâng cao nên đa số những ngôi nhà ở Mũi Cà Mau đều làm sàn, cao cách mặt đất từ 1-1,5 m. Nền nhà được lót bằng ván mỏng hoặc có hộ khá thì làm nền kiên cố bằng bê-tông. Nhà không làm cửa nên đứng ở trước nhà có thể nhìn thấu ra phía sau. Những tài sản, vật dụng trong nhà được phơi bày ra hết giữa nhà cũng giống như sự cởi mở, phóng khoáng của người dân nơi đây.
Tuy không có cửa nhưng bà con nơi đây sống chân thật, không tham lam nên tình hình an ninh trật tự rất ổn định. Ông Võ Văn Nghĩa, vui vẻ nói: “Cuộc sống dân làng ở đây hồi đó tới giờ yên ổn lắm. Mấy vụ phức tạp, trộm cắp đặc biệt không có. Mình đi tới đi lui bỏ nhà cửa cũng yên tâm, chứ như chỗ khác là “bọn ác” dọn sạch hết rồi”. Đại úy Huỳnh Thanh Trung, Trưởng Công an xã Đất Mũi, ghi nhận: “Công tác ở đây lâu rồi, riêng ở ấp Mũi thì tình hình an ninh trật tự rất ổn định. Đến nay chưa ghi nhận vụ việc phức tạp nào xảy ra”.
Nhà không cửa gần gũi, thân thiện, vừa minh chứng cho sự yên bình, gắn bó tình làng nghĩa xóm của một làng quê, vừa tạo cảm giác an tâm, tin tưởng cho những ai có dịp đi tour du lịch đất Mũi Cà Mau, được đặt chân đến nơi cuối cùng trên mảnh đất hình chữ S. “Cái đáng quý nhất ở những ngôi nhà không cửa chính là sự gắn bó, đậm đà tình làng nghĩa xóm. Người dân mình vẫn còn lưu giữ, tiếp nối phong tục tốt đẹp một thời của cha ông. Tuy nhiên, hiện tại lộ làng thông thương, không biết tới đây có còn những ngôi nhà không cửa”, ông Bùi Thanh Thương, Phó chủ tịch xã Đất Mũi, trăn trở.
Theo quá trình phát triển, những ngôi nhà khang trang, hiện đại mọc lên ngày càng nhiều, nhà không cửa ở đất Mũi Cà Mau cũng vì vậy vơi dần theo năm tháng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều gia đình vẫn chọn kiểu nhà không cửa để cư trú.
TTXT du lịch Cà Mau