Với bà con dân tộc Khmer, môi trường và không gian ở các chùa chiền là nơi góp phần gìn giữ và duy trì những phong tục, tập quán, đời sống tinh thần qua nhiều thế hệ. Những sinh hoạt văn hóa của họ được bảo tồn, thể hiện sức sống mãnh liệt qua từng điệu múa, lời ca. Vì lẽ đó, chùa Xiêm Cán Bạc Liêu (xã Vĩnh Trạch Đông) đã thành lập Đội văn hóa, văn nghệ (gọi tắt là Đội văn nghệ) nhằm lưu giữ những giá trị văn hóa vốn có của người Khmer, đồng thời phục vụ người dân địa phương và khách du lịch gần xa đến thưởng ngoạn cảnh chùa.
Chùa Xiêm Cán là ngôi chùa cổ thuộc hệ phái Phật giáo Nam tông Khmer và là một trong những danh thắng tiêu biểu của Bạc Liêu. Mỗi năm, nơi đây đón hơn 150.000 lượt du khách đến tham quan, chiêm bái. Từ những công trình kiến trúc lớn, đến những hạng mục nhỏ đều được điêu khắc rất tinh xảo, mang đậm sắc màu văn hóa Khmer nên tạo sự hiếu kỳ đối với nhiều du khách. Nổi bật là ngôi chính điện được xây dựng hơn một thế kỷ nhưng vẫn giữ được vẻ uy nghiêm, trầm mặc với thời gian. Nằm trong khuôn viên ngôi chùa, những tiểu cảnh về quá trình tu hành, đắc đạo của Phật Thích Ca cũng là một điểm nhấn thú vị. Tại đây, du khách không chỉ bị thu hút trước lối kiến trúc lộng lẫy, nhiều màu sắc của ngôi chùa, mà còn tỏ ra thích thú khi được thưởng thức những điệu múa Khmer mượt mà, uyển chuyển do các thiếu nữ xinh đẹp của Đội văn nghệ biểu diễn. Một vài vị khách đã không giấu được vẻ ngỡ ngàng của mình và không ngớt lời khen trước điệu múa gáo, múa Răm-vông mang đậm màu sắc dân tộc Khmer.
Được biết, Đội văn nghệ được Ban quản trị chùa Xiêm Cán thành lập và đi vào hoạt động đã vài năm nay với hơn 10 thành viên. Dưới sự quản lý và giảng dạy tận tình của Đội trưởng - Thạch Thị Tha Ry, một trong những diễn viên múa được đào tạo bài bản tại Đoàn nghệ thuật Khmer Triều An (tỉnh Trà Vinh) với nhiều năm kinh nghiệm, đã mang đến cho Đội văn nghệ luồng gió mới. Những tiết mục múa do chị dàn dựng khá công phu và đẹp mắt, tạo ấn tượng sâu đậm trong lòng người. Các thành viên trong Đội văn nghệ là những thiếu nữ Khmer xinh xắn, tuy nghề nghiệp, công việc khác nhau, nhưng đều có chung niềm đam mê cháy bỏng dành cho nghệ thuật dân tộc. Trong số đó, nổi bật nhất là hai chị em Ry Da và Lin Da. Hai cô gái này thành thạo tất cả các điệu múa Khmer từ dân gian cho đến hiện đại và được xem là những bông hoa tươi thắm, hạt nhân tích cực của phong trào văn nghệ Khmer ở địa phương.
Sau những giờ lao động, những lúc rảnh rỗi, các thành viên của đội văn nghệ lại tập hợp ở chùa Xiêm Cán để luyện tập và trải lòng mình qua từng điệu múa, lời ca. Bên cạnh đó, các thành viên còn tích cực học hỏi, sáng tạo để mang đến nhiều màu sắc mới cho điệu múa Khmer, tạo nên sự hòa quyện tuyệt vời giữa nghệ thuật Khmer truyền thống và đương đại. Đặc biệt hơn, tại chùa vào những ngày cuối tuần, các thành viên trong đội còn chỉ dạy cho các học sinh và những ai có niềm đam mê đối với nghệ thuật múa Khmer. “Tôi đã đam mê và gắn bó với nghệ thuật dân tộc từ bé đến giờ, nên muốn truyền ngọn lửa đam mê ấy cho các bạn trẻ, để các em có cơ hội phát huy năng khiếu và kế thừa, gìn giữ giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc mình. Kể từ khi đội văn nghệ thành lập, bà con Khmer quanh khu vực chùa có nơi để sinh hoạt và vui chơi. Qua đó, đã phát hiện không ít những người có năng khiếu ca múa... để bổ sung vào lực lượng văn nghệ của chùa và địa phương”, chị Tha Ry chia sẻ. Hiện nay, ngoài phục vụ du khách tại chùa Xiêm Cán, Đội văn nghệ còn nhận được nhiều lời mời biểu diễn tại các chùa trong và ngoài tỉnh vào những ngày lễ, tết của đồng bào Khmer. Thượng tọa Dương Quân, Trụ trì chùa Xiêm Cán, bày tỏ: “Từ khi có Đội văn nghệ, người dân địa phương và du khách đến chùa ngày càng nhiều hơn. Đó là tín hiệu đáng mừng, vì nghệ thuật Khmer vẫn còn nguyên sức sống mãnh liệt…”.
Do chùa Xiêm Cán là một trong những điểm du lịch tiêu biểu của tỉnh, nên hoạt động của Đội văn nghệ cần có sự quan tâm và hỗ trợ nhiều hơn từ phía ngành chức năng để có thể phát huy hết khả năng. Riêng về phía Đội văn nghệ, trong hoạt động biểu diễn cần chú trọng đến hình thức và nội dung sao cho phù hợp với từng đối tượng du khách và phải lên kế hoạch, lịch trình cụ thể. Bên cạnh đó, phải có người dẫn chương trình am hiểu nghệ thuật Khmer để giới thiệu sơ lược cho du khách về lịch sử hình thành, tên gọi, chất liệu của các loại nhạc cụ dân tộc, các điệu múa Khmer... nhằm tạo nên sự hấp dẫn hơn nữa đối với du khách. Để từ đó, chùa Xiêm Cán không chỉ được mọi người biết đến là một danh thắng của hệ phái Phật giáo Nam tông Bạc Liêu, mà còn là nơi gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của người dân phum sóc.
TTXT du lịch Bạc Liêu