Không chỉ nổi tiếng với nghề làm gốm, bánh đa mà làng cổ Thổ Hà, xã Vân Hà, huyện Việt Yên (Bắc Giang) còn lưu giữ được quần thể kiến trúc cổ thuần Việt mang đặc trưng của văn hóa đồng bằng Bắc Bộ. Làng cổ Thổ Hà đang trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch trong nước và quốc tế. Vào một ngày đông giá, tôi nhận được “lệnh” của PGS, TS Nguyễn Văn Dững, Trưởng Khoa Báo chí - Học viện Báo chí và Tuyên truyền, tháp tùng một đoàn nhà báo, trong đó có nhà báo - nhiếp ảnh gia Geoffrey Hiller, người Mỹ về tham quan làng Thổ Hà.
Cái rét kèm theo mưa phùn không khiến các thành viên trong đoàn giảm hứng thú khám phá ngôi làng được Tổ chức kỷ lục Việt Nam xếp vào nhóm 5 làng cổ hấp dẫn nhất cả nước, đặc biệt là nhà báo người Mỹ. Ông “lùng sục” khắp đường làng, ghé thăm đình, đền cũng như những ngôi nhà cổ có niên đại hàng trăm năm tuổi. Sự hăng say khám phá của nhà báo - nhiếp ảnh gia 64 tuổi khiến tôi tò mò và quyết định trò chuyện với ông ngay sau khi chuyến tham quan làng Thổ Hà kết thúc.
Ông có cảm nhận như thế nào khi đến thăm ngôi làng cổ của Việt Nam?
Tuyệt vời. Đây là một chuyến trải nghiệm đáng nhớ trong đời của tôi. Đến làng Thổ Hà, tôi có cảm tưởng như mình đang lạc vào một vùng quê của Việt Nam cách đây hàng trăm năm. Nét cổ kính của Thổ Hà toát lên từ chiếc cổng làng cho đến ngôi đình, mái chùa, từng con đường, mái nhà... Người dân nơi đây thật tuyệt khi lưu giữ được quần thể kiến trúc cổ độc đáo như vậy.
Tôi thực sự ấn tượng với ngôi đình làng Thổ Hà. Tôi không thể hình dung giữa ngôi làng đất chật người đông, dân làng phải tận dụng từng thước đất để tăng gia sản xuất, lại mọc lên ngôi đình rộng rãi, khang trang, sạch đẹp với nghệ thuật kiến trúc độc đáo đến vậy.
Điều này chứng tỏ người Việt Nam rất chú trọng đến đời sống văn hóa tâm linh. Rất tiếc cho đến nay vẫn chưa có nhiều người nước ngoài biết đến ngôi làng cổ tuyệt vời này. Vì thế chúng ta nên quan tâm tuyên truyền, quảng bá để hình ảnh làng Thổ Hà cổ kính có thể đến được với mọi người ở khắp nơi trên thế giới.
Ông có lời khuyên gì dành cho chính quyền và người dân địa phương?
Cười! Lời khuyên thì tôi không dám, nhưng tôi nghĩ rằng những gì làng Thổ Hà đang có hôm nay là công sức của bao thế hệ trân trọng, nâng niu, gìn giữ và đến nay đã trở thành “báu vật” của làng. Vì thế, tất cả mọi người đều phải có trách nhiệm gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử mà cha ông để lại. Lần đầu tiên tôi đến Việt Nam vào năm 1995. Khi đó, đất nước các bạn chưa thực sự khởi sắc, nhưng 20 năm sau quay lại tôi hết sức ngỡ ngàng trước sự phát triển của đất nước bạn. Những tuyến đường cao tốc, nhà cao tầng, khu đô thị mới... mọc lên ở khắp nơi. Đời sống người dân nâng cao.
Tôi rất vui mừng trước thành tựu Việt Nam đã có được. Tôi cũng chúc cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của Việt Nam sớm thành công. Tuy nhiên, tôi cũng lưu ý rằng nhiều nước công nghiệp phát triển trên thế giới họ đặc biệt quan tâm đến công tác bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Tôi hy vọng, trong quá trình phát triển đất nước, Việt Nam cũng hết sức chú ý đến vấn đề này. Đặc biệt, làng Thổ Hà có mọi điều kiện để phát triển du lịch văn hóa tâm linh, vì thế người dân và chính quyền địa phương nên phát huy thế mạnh này.
Tuy nhiên, để thành công còn nhiều việc phải làm, trong đó có việc nâng cao ý thức người dân về bảo vệ môi trường, tôi thấy môi trường ở làng cồ Thổ Hà đang có vấn đề. Nếu giải quyết được bài toán môi trường sẽ góp phần thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến với Thổ Hà.
Quay trở lại Mỹ, ông sẽ nói gì với bạn bè về Việt Nam và làng Thổ Hà?
Câu hỏi rất thú vị! Tất nhiên, trước hết tôi sẽ kể với bạn bè và người thân về những trải nghiệm tuyệt vời của tôi ở Việt Nam. Anh có biết không, tôi là một người thích khám phá. Tôi đã đi đến nhiều nước trên thế giới, nơi tôi ở lâu nhất là Myanmar (5 năm). Tôi đã xuất bản một cuốn sách về Myanmar.
Tương tự, khi về nước tôi sẽ tổ chức các cuộc hội thảo, viết báo, triển lãm ảnh giới thiệu về Việt Nam với công chúng Mỹ, đồng thời thu thập thêm tài liệu để một ngày nào đó có thể xuất bản một cuốn sách về đất nước các bạn và đương nhiên có làng Thổ Hà. Hình ảnh làng cổ với những người dân chân chất, giản dị, hiếu khách đã để lại trong tôi những ấn tượng rất sâu sắc.
Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
TTXT du lịch Bắc Giang