Đến làng chài Vĩnh Hy lúc sáng sớm, bạn sẽ có những giây phút thư thả ngồi đợi những chuyến tàu cập bến, sẽ tung tẩy trên tay mớ mực tươi rói, sẽ ngồi chồm hổm ăn bánh xèo với giá vài ngàn mà chất lượng đến kinh ngạc. Qua hết mấy cái mùng, tự nhiên cái chân bồn chồn muốn đi. Tạm xa náo nhiệt của phố thị, tôi và bạn lang thang trên xe máy để tìm về vùng vịnh nổi tiếng gần xa - Vịnh Vĩnh Hy (Ninh Thuận), cách nhà tôi chừng 60 cây số.
Dạo một vòng qua làng chài, tôi như lạc vào một tổ ong bởi vô số những hẻm dọc, hẻm ngang rất dễ nhầm lẫn. Lúc này bên trong các cánh cửa vẫn còn đóng, mọi người đã lục tục châm đèn, nhóm bếp. Làng chài Vịnh Vĩnh Hy vẫn còn đang ngái ngủ trong dư âm của Tết. Mùi Tết vẫn vương vất trên những cành mai hay vạn thọ trước cửa xen lẫn với mùi nhang trầm. Không gian yên ắng, đối lập hẳn với không khí ngoài bờ kè - nơi thuyền về. Từ tờ mờ 5 giờ sáng đã có những nhóm chừng 7-8 người ngồi theo tụm ở ven bờ kè để chờ thuyền cập bến. Sau mấy ngày Tết no nê với các loại thịt béo ngậy, những thức ăn từ biển trở nên giá trị và đáng để chờ đợi.
Khoảng gần 6 giờ, những chiếc thuyền thúng trở về. Không xuất hiện hoành tráng như những chiếc tàu đánh cá lớn, mỗi chiếc thúng mang về vài ba cần xé mực, cá sau một đêm cần mẫn vật lộn với biển trên Vịnh Vĩnh Hy. Không khí đang yên ắng bỗng chốc nhộn nhạo hẳn lên. Những người vợ của chủ thuyền vội vàng cân và giao cho mối lái. Chỉ trong vòng chưa tới 10 phút, mọi người đã giải tán, không gian trở lại yên ắng như ban đầu vì khâu mua - bán diễn ra hết sức nhanh chóng. Những giỏ cần xé được chuyển lên xe máy và tỏa ra khắp nơi cho kịp chợ sáng. Trong số đó, có những người muốn mua lẻ nên bờ kè cũng là nơi tạm sơ chế, cắt khúc cá ngay tại chỗ hoặc cân vài ba ký mực.
Có mua hải sản “tận ngọn” như thế này mới thấy hết cảm giác sướng khi ngắm nhìn những con cá tươi hây hẩy hay những con mực vẫn còn hồn nhiên đổi màu lấp lánh. Đi vào từng ngõ ngách của làng chài Vịnh Vĩnh Hy, cảnh tượng dễ nhận thấy là chợ tạm trước ngõ một vài gia đình. Mực hay cá sau khi được mua hoặc mang về sẽ được trải ra trên tấm bao nilong nhỏ. Mọi người bu lại, loáng cái, vạt cá hết veo. Mặc dù chợ làng cũng bán đầy đủ các loại thịt và rau quả như các vùng khác nhưng một hình ảnh khá phổ biến là các bà, các cô, các chị thường đi thong thả trên đường với những bịch mực hay cá trên tay - thành quả của một chuyến đi biển đêm của cánh đàn ông.
Và điểm nhấn của chuyến rong chơi Vịnh Vĩnh Hy là một bữa sáng no nê với món bánh xèo mực. Có chứng kiến cảnh người dân ở đây ăn món bánh xèo mực mới thấy hết sự ngạc nhiên thú vị mà một người ở xa như tôi lần đầu chứng kiến. Nếu khách hàng là người trong làng, họ sẽ đến quán với tô mực tươi trên tay và nhờ người bán bánh “đổ bánh xèo” cho họ. Mực không cần tẩm ướp, chỉ cần rửa sạch, để nguyên rồi cho vào khuôn bánh.
Trong buổi sớm se lạnh, mọi người quây quần bên lò lửa ấm, nghe mùi bánh thơm thơm và tiếng xèo xèo của mỡ, của bột bánh mà thèm đến mức phải... chấm rau với mắm nêm ăn cho đỡ thèm trong khi chờ tới lượt. Hỏi chị chủ quán: “Nếu mà tụi em hổng có mực thì sao?” “Thì chị đổ bằng mực của chị, cũng nhiều như vậy đó”. Hỏi chị lấy bao nhiêu một cái? “Ờ, bánh có sẵn mực đem tới thì chị lấy hai ngàn, còn nếu bánh lấy mực của chị thì năm ngàn”. Quá vừa lòng khách với những bột, thịt ba chỉ, mắm ngon và rau tươi rói mà giá bình dân như vậy thì phải nói người dân Vịnh Vĩnh Hy sao mà rộng rãi quá!
Nhìn khuôn bánh đầy ắp mực tôi tự hỏi đây là bánh xèo mực hay mực bánh xèo, bởi chiếc bánh lớn hơn lòng bàn tay một chút mà có đến 3-4 con mực. Cũng bột gạo, mắm nêm, mắm cà, rau kèm... mà sao cái bánh xèo Vịnh Vĩnh Hy ngon lạ lùng theo cách giản đơn. Những túi mực đen nhánh chảy tràn cả ra bánh, thấm vào chân răng nghe ngòn ngọt. Mắc cười nhất là khi nhìn bạn đồng hành cười, hàm răng trắng ngày nào đã bị nhuộm đen, vì cái gì thì bạn cũng biết rồi đấy!
Nếu một ngày cao hứng, bạn hãy thử cho mình một buổi sáng thong dong ở làng chài Vịnh Vĩnh Hy, không phải cách đi du lịch với lỉnh kỉnh máy ảnh, túi xách mà hòa lẫn vào nhịp sống của một người làng. Bạn sẽ ngồi đợi những chuyến cá sớm, sẽ bon chen vô đám đông mua bán mà trả giá, sẽ hài lòng quẩy trên tay mớ mực và đi tới quán bánh xèo, sẽ ngồi chồm hổm ăn bánh như cái cách mà người làng thưởng thức. Bạn sẽ thấy thú vui dân dã này dễ gây nhớ mà lại khó quên.
Tapai - TTXT du lịch Ninh Thuận