Lễ hội “Lồng tồng” hay lễ hội xuống đồng ở Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, xã Quỳnh Sơn, huyện Bắc Sơn được tổ chức trong hai ngày 12 và 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm, gọi chung là Lễ hội Quỳnh Sơn. Suốt 12 năm qua, lễ hội được huyện Bắc Sơn phối hợp với xã Quỳnh Sơn duy trì tổ chức tại Đình làng Quỳnh Sơn, đây là di tích lịch sử cấp tỉnh đã được xếp hạng; và diễn ra nhiều hoạt động, trò chơi dân gian hấp dẫn người xem.
Đây là một lễ hội cổ truyền, chứa đựng nét văn hóa đặc trưng của người Tày Bắc Sơn. Từ khi có Nghị quyết Trung ương 5, khoá VIII chú trọng xây dựng và bảo tồn nét đẹp văn hóa của dân tộc, lễ hội Quỳnh Sơn được phục dựng và bảo tồn. Năm nay, lễ hội Quỳnh Sơn được huyện chọn làm chủ đạo; do vậy, Ban tổ chức đã xây dựng một chương trình lễ hội mang đậm nét văn hóa dân gian và tín ngưỡng; bao gồm 2 phần lễ và hội.
Ý nghĩa tâm linh của lễ hội Lồng Tồng
Đình làng Quỳnh Sơn là nơi linh thiêng, thờ ông Dương Tự Minh, người có công trong cuộc chinh chiến chống quân xâm lược nhà Tống, giữ vững vùng biên cương phía Bắc của nước Đại Việt đầu thế kỷ thứ XII. Để tri ân ông, nhân dân đã lập đền thờ. Đây là nơi để nhân dân thờ cúng, sinh hoạt văn hóa tâm linh cầu nguyện sự giúp đỡ của thần thánh. Cũng từ Đình làng Quỳnh Sơn, nhân dân trong vùng đã tổ chức lễ hội đầu xuân để cầu may.
Lễ hội được diễn ra từ 8 giờ ngày 12 tháng Giêng với các nghi lễ như: Lễ Khoán an, múa tán đàn trình thành hoàng và lễ rước kiệu ông Dương Tự Minh từ Đình làng Quỳnh Sơn ra xứ đồng (ra ngoài đồng) để tham dự các trò chơi đánh cờ tiên “cờ tướng”; dự lễ Hạ điền “Lễ xuống đồng”. Cùng với nghi lễ cúng bái, màn tế lễ đã tái hiện ý nghĩa triết lý nhân văn sâu sắc về một lễ hội cầu cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, người người no ấm, hạnh phúc.
Trong phần lễ Khoán an, tức là lễ ăn thề trước sự chứng giám của các thần linh, đại diện các thôn thay mặt nhân dân lên thề trước Đình làng Quỳnh Sơn về thực hiện đúng các chủ trương của chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện nghiêm quy ước, hương ước của thôn, xã; phấn đấu xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc, đoàn kết cộng đồng và giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; chung tay cùng cả nước xây dựng nông thôn mới.
Và các trò chơi diễn xướng dân gian
Du khách đến Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, dự lễ hội Quỳnh Sơn sẽ được hòa mình vào các trò chơi diễn xướng mang đậm nét văn hóa dân gian. Tiêu biểu là hoạt động thi đấu bóng chuyền của xã Quỳnh Sơn với các xã lân cận; thi đánh cờ tướng giữa các thôn, đánh đu của các đôi thanh niên, kéo co, thi giã gạo, tổ chức văn nghệ dân gian như: hát ví, hát lượn, hát then của các bậc cao niên và giao lưu văn nghệ của Đoàn thanh niên...
Lễ hội Quỳnh Sơn tổ chức kéo dài trong 2 ngày (2 - 3/3/2015). Phần hội được duy trì từ chiều ngày 12 đến hết chiều ngày 13 tháng Giêng âm lịch, thu hút hàng nghìn người tham gia trong bầu không khí vui tươi, an toàn, lành mạnh. Lễ hội Quỳnh Sơn không những là điểm hẹn của các chàng trai, cô gái mà còn là điểm thu hút của đông đảo du khách thập phương đến tham dự, hưởng thụ văn hóa tinh thần và tham gia trải nghiệm các trò chơi mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Tày Bắc Sơn, Lạng Sơn.
TTXT du lịch Lạng Sơn