Một trong những “món ngon của lạ” mà bà con xã đảo dành “quảng cáo” với khách phương xa là cá xanh xương, loài cá thường chỉ thấy ở các vùng biển đảo Tây Nam, nhiều nhất là ở quần đảo Nam Du (huyện Kiên Hải, Kiên Giang).
Cá xanh xương còn có tên là cá nhái, một loài cá biển, thân tròn và dài, mỏ nhọn giống như cá lìm kìm. Con to có thể dài cả thước và nặng 2-3kg. Gọi là cá xanh xương vì da cá có màu xanh, khi nhìn vào thấy xương cá hiện lên màu xanh xanh.
- Ông Sáu Ánh, chủ đảo Hòn Nồm Giữa thuộc Quần đảo Nam Du, cho biết vào mùa cá này từ tháng 2 đến cuối tháng 6 âm lịch, mỗi chuyến ra khơi bà con có thể đánh bắt 200-500 kg cá, tùy thời tiết và sóng gió. Các mùa khác cũng có cá nhưng không nhiều. Chị Vương Ngọc Thắm, một tay săn cá xanh xương nổi tiếng, cho biết loài cá này thường sinh sống và lội từng đàn quanh các hoang đảo ngoài khơi, dọc theo các ghềnh đá, rặng san hô, nơi có mặt nước tương đối yên tĩnh.
- Sau khi phát hiện có cá, bà con ngư dân cho tàu thuyền bao quanh buông lưới bủa vây. Khi cá lọt vào vòng bao, mọi người dùng cây đập mạnh lên mặt nước làm cá hoảng hốt tự động xắn mỏ vào dính lưới. Người trên thuyền từ từ gom lưới và kéo lên ghe tóm bắt từng con một cách dễ dàng.
- Công việc nghe chừng không khó nhưng đòi hỏi người đánh bắt phải có kinh nghiệm, nhất là phải nắm bắt được quy luật của dòng nước, gió và hướng đi của luồng cá. Nếu không cá sẽ lọt khỏi vòng vây. Hơn nữa, cá xanh xương là một loại cá dữ, mỏ nó có thể ghim đứt thịt, rất nguy hiểm. Bà con ở quần đảo Nam Du xưa kia thường có lời thề: “Nếu tôi gian dối, sẽ bị cá xanh xương phóng... lòi ruột” chính là xuất phát từ đặc tính hung dữ của loài cá này.
Cá xanh xương tuy không phải là đặc sản có giá trị kinh tế cao ở quần đảo Nam Du, nhưng thịt cá được biến tấu thành nhiều món ngon độc đáo như: chiên, kho lạt, làm gỏi cá, hấp dẫn nhất là món nướng bẹ chuối và nấu canh đu đủ. Đặc biệt món gỏi cá xanh xương thịt rất ngon, ngọt, ít ngán, có thể đây là món ăn độc, lạ, khó kiếm.
- Cách nướng cá cũng lý thú. Người ta chọn những con cá thật tươi từ biển mới mang về, cạo rửa sạch nhớt rồi dùng bẹ chuối xiêm ốp lại, quấn dây thật kỹ. Sau đó chất củi lên nướng cho đến khi nào bẹ chuối bị héo, khô là cá chín.
- Khi ăn, mở bẹ chuối ra, thịt cá nứt da, dậy mùi thơm lựng, dễ dàng chinh phục bất kỳ dân đất liền sành ăn từ Nam chí Bắc. Thịt cá không chỉ ngọt mà còn dai dai, cuốn với bánh tráng ăn kèm với rau rừng như: lá cách, lá lớp, đinh lăng, cải trời, đọt bứa... tạo nên một bản sắc riêng của quần đảo Nam Du mà ít nơi nào có được. Món ăn tuy dân dã đơn sơ, chỉ bánh tráng cuốn chấm nước mắm chua cay ngọt mặn mà sao quyến rũ lạ thường, ăn đến miếng cuối cùng vẫn thấy ngon.
TTXT du lịch Kiên Giang