Những năm gần đây, du lịch ngày càng trở thành một hiện tượng kinh tế - xã hội phổ biến, khi đời sống người dân dần được cải thiện, nhu cầu đi du lịch cũng tăng lên, trở thành tiêu chuẩn để đánh giá mức sống và chất lượng cuộc sống của các tầng lớp dân cư trong xã hội. Tuy nhiên, phát triển du lịch sao cho bền vững hay du lịch có trách nhiệm là gì ? Và nó có ý nghĩa như thế nào đối với Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé (Điện Biên) ?
Theo kết quả nghiên cứu của hiệp hội du lịch sinh thái thế giới, du lịch sinh thái đã phát triển từ 20% - 34% mỗi năm kể từ năm 1990. Đem lại nguồn thu đáng kể cho sự phát triển kinh tế ngay tại cộng đồng địa phương. Hiện nay, rất nhiều Khu bảo tồn của Việt Nam đã và đang thành công với các mô hình du lịch sinh thái.
Riêng Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé nằm ở vị trí địa lý khá đặc biệt, ngã ba biên giới Việt Nam - Lào - Trung Quốc, nơi cực tây của tổ Quốc - mốc 0 A Pa Chải, có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, an ninh, chính trị quốc gia. Và với hệ động thực vật phong phú, phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ cùng văn hóa đặc sắc của những dân tộc ít người sinh sống xung quanh Khu bảo tồn Mường Nhé đã làm nên điều đặc biệt cho nơi này, trở thành khu vực có tiềm năng lớn về du lịch sinh thái.
Tuy nhiên, do chưa đầu tư cơ sở hạ tầng, các kế hoạch phát triển du lịch cũng như chính sách đầu tư còn hạn chế nên có thể nói chưa có hoạt động du lịch bài bản trong Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé. Một số hoạt động du lịch mới chỉ tự phát, nhỏ lẻ, chủ yếu là du lịch mạo hiểm, chinh phục, đối tượng là các thanh niên trẻ, thích khám phá. Vì vậy du lịch có trách nhiệm là một hướng đi mới hứa hẹn và bền vững đối với sự phát triển của khu bảo tồn.
Vậy du lịch có trách nhiệm là gì ? Một cách nói đơn giản thì Du lịch có trách nhiệm là trách nhiệm của những đối tượng tham gia hoạt động du lịch sao cho du lịch phát triển theo hướng bền vững, nghĩa là phát triển du lịch đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm ảnh hưởng tới khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Du lịch có trách nhiệm chỉ thành công khi thực hiện đúng vai trò và trách nhiệm của các thành phần tham gia:
Du lịch có trách nhiệm đem lại lợi ích cho tất cả các bên tham gia. Đặc biệt đối với Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé ngoài việc bảo vệ được đa dạng sinh học, còn quảng bá được hình ảnh, nâng cao giá trị bảo tồn, thu hút được các nguồn vốn đầu tư cho việc bảo vệ và phát triển khu bảo tồn. Tăng thu nhập cho người dân vùng đệm, kích thích kinh doanh, tạo cơ hội phát triển kinh tế, góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc...
Do vậy, việc xây dựng kế hoạch cho phát triển du lịch có trách nhiệm đối với Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé là cần thiết, và cần có sự tham gia của các ban ngành và các cấp chính quyền để thúc đẩy sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, môi trường khu bảo tồn, huyện Mường Nhé nói riêng và tỉnh Điện Biên nói chung.
TTXT du lịch Điện Biên